Tránh nguy cơ lạm dụng quy trình rút gọn trong Luật, gây thất thoát, lãng phí

Chiều 25.10, các đại biểu Quốc hội thảo luận về dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) sau khi nghe Quốc hội báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật này.

Góp ý phạm vi điều chỉnh quy định tại điều 1 dự thảo luật, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn Khánh Hòa) đề nghị không bổ sung vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật về hoạt động dầu khí trung và hạ nguồn; mà làm rõ hơn nữa phạm vi điều chỉnh của luật là hoạt động dầu khí thượng nguồn, đó là những hoạt động về thăm dò, khai thác mỏ dầu khí.

Đối với đề nghị bổ sung dự án dầu khí theo chuỗi đồng bộ vào phạm vi điều chỉnh, theo ông Đỗ Ngọc Thịnh cần cân nhắc và nên chỉ áp dụng cho hoạt động thượng nguồn, chứ không bổ sung.

Bởi, đầu tư thượng nguồn là đầu tư rủi ro, vì thế, quy trình đầu tư phải nhanh chóng, mỗi ngày tàu khoan đợi ngoài khơi có thể tiêu tốn hàng trăm nghìn USD.

Về áp dụng Luật Dầu khí, các luật có liên quan, pháp luật nước ngoài, thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế được quy định tại Điều 4, do tính chất đặc thù của hoạt động đầu tư thượng nguồn, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh cho rằng, phải lưu ý để tránh các nguy cơ lạm dụng quy trình rút gọn trong Luật Dầu khí, gây thất thoát, lãng phí.

Ông dẫn chứng, việc PetroVietnam (PVN) "rót" nửa tỉ USD đầu tư tại mỏ dầu thô Junin của Venezuela trong khi chưa thẩm định, đánh giá giá trị các công ty mỏ là điều cần phải rút kinh nghiệm, để tránh những sai lầm trong các thương vụ đầu tư thời gian tới.

Góp ý về quy định điều tra cơ bản về dầu khí, đại biểu cho hay, dự thảo luật này cần chỉnh sửa lại Điều 10 theo hướng bổ sung quy định về cơ chế thực hiện, hình thức tổ chức thực hiện đề án điều tra cơ bản về dầu khí.

Vì vậy, đại biểu đề nghị cần quy định cụ thể trong dự thảo Luật Đất đai. Theo đó, nếu trên 100 triệu USD giao cho Thủ tướng Chính phủ quyết định, còn trên 200 triệu USD thì giao thẩm quyền Quốc hội quyết định, vì đó là đầu tư lớn và phải có phân bổ rủi ro.

"Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm trong vấn đề điều tra cơ bản dầu khí, nên cần khuyến khích các nhà đầu tư quốc tế tham gia. Trong trường hợp, PetroVietnam đầu tư ra nước ngoài thì cần đầu tư sau khi thực hiện các bước điều tra cơ bản được thực hiện bởi các công ty uy tín quốc tế. Tuyệt đối không lặp lại bài học ở Junin (Venezuela) một lần nữa", ông Đỗ Ngọc Thịnh nói.

Về hợp đồng dầu khí quy định tại chương 4, đại biểu Thịnh cho biết, hợp đồng chia sản phẩm dầu khí là thỏa thuận pháp lý quan trọng giữa Nhà nước và nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, nhà đầu tư dầu khí. Vì vậy cần thiết quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí.

Về nội dung liên quan đến bảo vệ môi trường, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn Hưng Yên) cho rằng, đây là nội dung được cử tri, các nhà nghiên cứu rất quan tâm.

Song, dự thảo luật chưa dành cho nội dung này dung lượng xứng đáng, nên cần có 1 chương riêng hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết về việc bảo vệ môi trường trong thăm dò, khai thác dầu khí, gắn trách nhiệm cho các đơn vị, cơ quan gây ra sự cố về môi trường.

Lập quỹ điều tra cơ bản dầu khí từ nguồn lực nhà nước là cần thiết

Sau khi nghe các đại biểu thảo luận, ông Nguyễn Hồng Diên - Bộ trưởng Công Thương đã làm rõ một số nội dung về điều tra cơ bản. Theo ông, đây là nội dung rất quan trọng của dự án Luật Dầu khí (sửa đổi), do nhà nước thống nhất quản lý, làm căn cứ khoa học cho nội dung tìm kiếm thăm dò dầu khí…

Ông Nguyễn Hồng Diên chỉ ra rằng, theo pháp luật hiện hành không cho phép lập quỹ tìm kiếm thăm dò dầu khí. Do đó, việc lập quỹ điều tra cơ bản dầu khí từ nguồn lực nhà nước, bao gồm ngân sách nhà nước và các nguồn vốn của tổ chức cá nhân khác là cần thiết và đồng bộ với các quy định của pháp luật về khoáng sản.

Bên cạnh đó, việc điều tra cơ bản được thực hiện theo cơ chế giao nhiệm vụ trên cơ sở đề án được Chính phủ phê duyệt. 

Về nội dung quy định chính sách tận thu dầu khí, trưởng ngành Công Thương cho biết, việc áp dụng nguyên tắc doanh thu trừ chi phí như dự thảo luật sẽ tạo cơ chế đột phá, mang tính khả thi, khai thác tận thu tài nguyên hợp lý, đặc biệt là khi giá dầu thô trên thị trường thế giới biến động bất thường, bảo đảm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.