Sản xuất, tiêu thụ lúa gạo đang “khó trăm đường”

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT), do nhiều tỉnh đang áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg, đặc biệt là 19 tỉnh, thành phố phía Nam trong đó có 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) – vựa lúa của cả nước, nên các doanh nghiệp ngành lúa gạo gặp khó khăn trong việc thu hoạch, lưu thông, sản xuất, chế biến và xuất khẩu gạo.

“Xuất khẩu gạo đang khó trăm bề bởi ảnh hưởng tiêu cực của dịch COVID-19” - doanh nhân Phạm Thái Bình-Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An chia sẻ.

Vì giãn cách, các thương lái và phương tiện gặt đập liên hợp ngoài tỉnh bị hạn chế vào địa bàn, trong khi vụ lúa hè thu đã và đang vào thu hoạch rộ. Vì quá khó khăn trong khâu sản xuất, tiêu thụ vụ hè thu, nên người dân tạm dừng hoặc không mạnh dạn đầu tư vào sản xuất, trồng trọt.

Vì giãn cách, lưu thông hàng hóa của khách hàng gặp rất nhiều khó khăn. “Khó khăn nhất về thu mua lúa cho nông dân lúc này là khâu vận chuyển lúa từ ruộng về nhà máy” – ông Nguyễn Chánh Trung – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Long, nhấn mạnh.

Theo các thương nhân, giá lúa gạo nhìn chung đang thấp hơn so với cùng kỳ năm trước dù không chênh lệnh nhiều. Điểm bất cập là các địa phương áp dụng thời gian hiệu lực của xét nghiệm COVID-19 khác nhau, gây khó khăn cho các phương tiện vận chuyển. Cùng với đó, các khách hàng là doanh nghiệp đang tổ chức sản xuất theo mô hình “3 tại chỗ” nên năng suất hoạt động bị giảm do thiếu hụt nguồn công nhân làm ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng. Một số nhà máy của doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động do nằm trong vùng dịch.

Nhiều doanh nhân ngành lúa gạo cũng cho biết, vì giãn cách, chuỗi sản xuất - cung ứng của nhiều doanh nghiệp bị đứt gãy; hàng hóa tồn kho với số lượng lớn, doanh nghiệp khó khăn trong việc tiếp cận khách hàng. Điều đáng nói là trong khi đơn hàng giảm do ảnh hưởng của COVID-19, thì doanh nghiệp lại phải chịu thêm các chi phí phát sinh về xét nghiệm, thực hiện “3 tại chỗ”… Nhiều doanh nghiệp không thể chịu được mức chi phí này nên đành phải đóng cửa.

Gõ khó về tín dụng cho nông dân và doanh nghiệp

Trước dịch bệnh COVID-19 gây ảnh hưởng tiêu cực đến chuỗi sản xuất, thu hoạch, lưu thông, xuất khẩu lúa, gạo, đặc biệt tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú chỉ đạo cần tiếp tục tập trung nguồn vốn để đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của thương nhân kinh doanh, đầu tư, chế biến, xuất khẩu lúa, gạo, người sản xuất lúa với thời hạn và lãi suất hợp lý.

Theo đó, các tổ chức tín dụng cần mở rộng, tăng hạn mức tín dụng cho các doanh nghiệp để đảm bảo đủ nguồn vốn thu mua, tạm trữ thóc, gạo cho người nông dân trong vụ hè thu, tới đây là vụ thu đông nhằm góp phần ổn định giá thóc gạo, đảm bảo lợi nhuận cho người trồng lúa.

Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm túc quy định về trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VNĐ đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, trong đó có ngành lúa gạo; tiết giảm mọi chi phí hoạt động không cần thiết để dành nguồn lực giảm lãi suất vay; thực hiện cam kết đồng thuận giảm lãi suất cho vay lên tới 1%/năm trong các tháng cuối năm như kế hoạch đã đăng ký với Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam theo chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước tại Công văn 5901, 5902/NHNN-TD ngày 16.8.2021.

Cần áp dụng linh hoạt các hình thức bảo đảm tiền vay, xem xét cho vay không có tài sản bảo đảm trên cơ sở quản lý dòng tiền. Tiếp tục cải tiến quy trình, thủ tục cho vay, rút ngắn thời gian xét duyệt cho vay, đa dạng hóa các loại sản phẩm tín dụng để tạo thuận lợi cho khách hàng trong tiếp cận vốn tín dụng.

Được biết, từ đầu năm 2021 tới nay, các tổ chức tín dụng tại ĐBSCL đã cấp hạn mức tín dụng khoảng 56.000 tỉ đồng cho các doanh nghiệp, thương nhân thu mua, tạm trữ lúa gạo, đã giải ngân với tổng doanh số lũy kế 93.000 tỉ đồng để thu mua gần 7,3 triệu tấn gạo. Dư nợ thu mua, tiêu thụ đến cuối tháng 8/2021 ước đạt 51.500 tỉ đồng, tăng 22% so với năm 2020, chiếm 92% hạn mức được cấp.