Tại tọa đàm "Đối thoại chính sách: Ổn định thị trường vàng, giữ vững vĩ mô, tạo đà phục hồi trong bối cảnh bất định" diễn ra vào hôm nay (17.5), TS Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia - cho rằng, việc không có nguồn cung phần nào đã tạo ra sự chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới. Đồng thời, trong bối cảnh các kênh đầu tư trở nên khó khăn hơn, lãi suất tiết kiệm thấp, việc đầu tư vàng là kênh mà người dân lựa chọn, đẩy nhu cầu tăng cao.
Ông dẫn tính toán của Hội đồng vàng thế giới, nhu cầu vàng trong nước khoảng 50 tấn/năm. Nếu không nhập khẩu thì nguồn vàng từ đâu. Vị chuyên gia nhận định, trước thời điểm năm 2020, việc nhập lậu vàng có xảy ra. Tuy nhiên, từ năm 2020, khi dịch COVID-19 xuất hiện, con đường nhập lậu vàng trở nên khó khăn hơn. Cùng đó, hàng loạt vụ việc nhập lậu vàng bị phát hiện khiến nguồn cung từ bên ngoài vào Việt Nam không còn như trước.
TS Lê Xuân Nghĩa nhấn mạnh nên để vàng trở lại trạng thái bình thường, không có gì quá ghê gớm để chúng ta phản ứng chính sách như thời gian vừa qua. Kim loại quý nên để thị trường điều tiết.
Đồng quan điểm, GS.TS Hoàng Văn Cường - Đại biểu Quốc hội - đánh giá, việc Nhà nước độc quyền xuất nhập khẩu, kinh doanh vàng miếng đã dẫn đến sự tách biệt giữa giá vàng trong nước và thế giới càng lớn hơn.
Thêm vào đó, nghịch lý còn nằm ở việc Ngân hàng Nhà nước tổ chức đấu thầu, ngay sau đó, giá vàng lại tăng vọt. Điều này cho thấy, giải pháp đấu thầu đã không đạt mục tiêu hạ nhiệt giá vàng trong nước mà ở một góc độ nào đó còn đẩy giá vàng tăng cao hơn. Bởi việc lấy giá thị trường trong nước làm giá tham chiếu cho các phiên đấu thầu là chưa phù hợp, khó có thể kéo giá trong nước đi xuống như mục tiêu. Do đó, NHNN cần nghiên cứu để lấy giá vàng thế giới, cộng với các loại thuế, chi phí cho ra giá tham chiếu.
Mặt khác, chuyên gia từ Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) và tổ chức Think Future Consultancy nhận thấy, các biện pháp hành chính như thanh tra thị trường, yêu cầu sử dụng hóa đơn điện tử, hay điều tra hành vi thao túng giá... là các biện pháp sẽ không tốn dự trữ ngoại hối nhưng có thể mang tới hiệu quả cao tức thì. Ngoài ra, công cụ tiền tệ, như lãi suất, cũng giúp ngăn các loại bong bóng tài sản, gồm vàng.