Gánh nặng trái phiếu

Theo thống kê mới nhất từ Công ty Chứng khoán Yuanta, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn trong quý IV/2023 vào khoảng 57.000 tỉ đồng (đã trừ các khoản mua lại), trong đó trái phiếu địa ốc chiếm khoảng 47%.

FiinGroup vừa phát hành báo cáo thị trường trái phiếu cho thấy, lũy kế 11 tháng đầu năm nay, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành (cả riêng lẻ và công chúng) là 253.000 tỉ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2023, song đã có sự phục hồi mạnh trong 6 tháng cuối năm.

Về cơ cấu phát hành, ngành ngân hàng vẫn là nhóm tổ chức phát hành lớn nhất trong 11 tháng qua với giá trị phát hành đạt 120.200 tỉ đồng, chiếm 47,5%, ngành bất động sản đứng thứ hai với gần 83.000 tỉ đồng, chiếm 32,8%, còn lại một số công ty chứng khoán, doanh nghiệp xây dựng và vật liệu cùng các ngành khác.

Cũng theo FiinGroup, tỉ lệ vi phạm nghĩa vụ nợ trái phiếu tiếp tục gia tăng. Cụ thể, tỉ lệ vi phạm nghĩa vụ trái phiếu doanh nghiệp phi ngân hàng hiện nay ở mức 20,08% vào thời điểm 17.11.2023. Con số này chưa tính đến tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được đàm phán lại để giãn, hoãn theo quy định của Nghị định 08/2023/NĐ-CP.

Riêng với trái phiếu bất động sản, tỉ lệ vi phạm nghĩa vụ nợ ở mức cao hơn đáng kể ở mức 22,67% vào thời điểm giữa tháng 11.2023 trong tổng số 422.000 tỉ đồng trái phiếu bất động sản đang lưu hành (bao gồm cả riêng lẻ và công chúng).

Doanh nghiệp bất động sản cần thêm thời gian

Mới đây, Bộ Tài chính cho biết, Nghị định 08/2023/NĐ-CP sắp hết hiệu lực và sẽ quay lại áp dụng Nghị định 65 (dự kiến ngày 31.12.2023).

Việc Bộ Tài chính cho biết sẽ không gia hạn thêm một số quy định nói trên của Nghị định 08/2023/NĐ-CP, đang làm dấy lên những lo ngại về số lượng trái phiếu doanh nghiệp được giãn, hoãn nợ hay quy định về nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP, thị trường đã có những dấu hiệu tích cực hơn, doanh nghiệp đã quay lại phát hành trái phiếu. Cùng với đó, sau khi có Nghị định 08/2023/NĐ-CP, doanh nghiệp và nhà đầu tư trái chủ đã rất nỗ lực thực hiện đàm phán thanh toán trái phiếu đến hạn.

Số liệu thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, có khoảng 40% khối lượng trái phiếu doanh nghiệp chậm trả của 68 doanh nghiệp đến nay đã có phương án đàm phán, với tỉ lệ đàm phán thành công tăng từ 16% (tháng 2) lên 63% (tháng 10).

Chính vì vậy, theo quan điểm của ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP đã có bước “chạy đà” rất tốt trong 6 tháng qua và bước đầu đã phát huy tác dụng, tháo gỡ phần nào khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp và chắc chắn sẽ tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong quý IV/2023 - giai đoạn cao điểm đáo hạn trái phiếu của cả năm 2023 với tổng giá trị lên đến 65.500 tỉ đồng.

Sang năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ lên đến 329.500 tỉ đồng, là năm cao điểm nhất trong 3 năm gần đây (năm 2022 chỉ có 144.500 tỉ đồng, năm 2023 là 271.400 tỉ đồng trái phiếu đáo hạn), nên rất cần thiết tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP trong năm 2024.

Nhưng, Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP quy định “ngưng hiệu lực thi hành” đối với các quy định sau đây của Nghị định số 65/2022/NĐ-CP gồm: “Quy định về việc xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân; quy định về thời gian phân phối trái phiếu của từng đợt phát hành; quy định về kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu” chỉ có hiệu lực đến hết ngày 31.12.2023, nên rất cần thiết gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để bảo đảm sự phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.

Do vậy, Hiệp hội kiến nghị Bộ Tài chính và Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận cho gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP thêm 12 tháng, đến hết ngày 31.12.2024.