Lợi nhuận giảm gần 60%

Tập đoàn Hoà Phát (mã chứng khoán: HPG) vừa công bố báo cáo tài chính quý II/2022 với kết quả không khả quan đúng như dự đoán. Mặc dù doanh thu hợp nhất Hòa Phát đạt 37.714 tỉ đồng, tăng 2.274 tỉ đồng, tương ứng tăng 6% so với quý II/2021 (35.440 tỉ đồng) nhưng lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 4.023 tỉ đồng, giảm 5.722 tỉ đồng (59%) so với cùng kỳ năm trước.

Kết quả kinh doanh quý II/2022 của Hoà Phát nói riêng và các doanh nghiệp thép nói chung đều tương đối ảm đạm bởi tác động của các yếu tố thị trường. Đáng chú ý, doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ trong kỳ của doanh nghiệp chiếm thị phần thép lớn nhất chỉ tăng 6,5% so với cùng kỳ 2021 lên 37.422 tỉ đồng nhưng giá vốn bán hàng của HPG lại tăng nhanh gần 5 lần với mức tăng 30,6% lên 30.882 tỉ đồng.

Giá vốn chiếm tới 82,5% doanh thu. Điều này khiến biên lợi nhuận gộp của Hòa Phát giảm từ 33% quý II/2021 xuống còn 18% trong quý này.

Một điểm đáng chú ý, tại thời điểm 30.6.2022, hàng tồn kho của HPG tăng mạnh 37% so với đầu năm lên hơn 58.316 tỉ đồng khiến doanh nghiệp này phải tăng gấp đôi trích lập dự phòng hàng tồn kho. Tại thời điểm 30.6, tồn kho đã bao gồm cả trích lập dự phòng của các doanh nghiệp thép trên sàn ước tính lên đến 110.000 tỉ đồng, tăng 22% so với cuối quý I. Đây là mức tồn kho cao kỷ lục của ngành thép từ trước tới nay. Trong tương quan so sánh, lượng hàng tồn kho của HPG đã chiếm khoảng một nửa.

Loạt rủi ro tiền tỉ

Hoà Phát cho biết, thép vẫn là ngành sản xuất chủ chốt của Tập đoàn, đóng góp 95% vào doanh thu và 98% lợi nhuận sau thuế hợp nhất. Thế nhưng thời gian qua giá thép toàn cầu giảm mạnh từ giữa quý II/2022 do lạm phát tại Mỹ và Châu Âu cùng với chính sách "Zero COVID" của Trung Quốc khiến cho nhu cầu thép tại các thị trường xuất khẩu chủ lực của Hòa Phát bị thu hẹp. Trong nước, nhu cầu thép cũng giảm do ảnh hưởng bởi xu hướng chung, đặc biệt là HRC.

Giá bán thép giảm trong khi giá thành cao làm chi phí dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải trích lập ở mức rất lớn với 575 tỉ đồng. Đây là một trong các nguyên nhân làm tăng giá vốn hàng bán và giảm mạnh biên lợi nhuận gộp của Hòa Phát.

Tuy nhiên, nguyên nhân chính khiến giá vốn bán hàng của HPG tăng mạnh là do biến động giá than xuất phát từ chiến sự Nga - Ukraine từ tháng 2.2022. Giá than HCC liên tục lập đỉnh trong 6 tháng đầu năm 2022, đạt 670 USD, tăng 96% so với tháng 12.2021 là nguyên nhân chính dẫn đến giá thành sản xuất của Hòa Phát tăng mạnh.

Bên cạnh đó, các lệnh trừng phạt của Châu Âu và Mỹ áp đặt lên Nga, cùng giá xăng dầu cao làm tăng chi phí vận chuyển. Cước vận chuyển và xuất khẩu của Hòa Phát quý này tăng 205 tỉ đồng (61% so với cùng kỳ 2021) cũng làm tăng 79% chi phí bán hàng của doanh nghiệp này.

Ngoài ra, chi phí tài chính của HPG tăng mạnh do lỗ chênh lệch tỉ giá đã thực hiện cũng như lỗ từ đánh giá lại các khoản mục nợ gốc ngoại tệ kỳ này tăng 6,5 lần lên gần 1.270 tỉ đồng; Chi phí vay vốn tăng 20% do lãi suất cao.

Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) ước tính, doanh thu và lợi nhuận sau thuế năm 2022 của Hoà Phát sẽ đạt 140.812 tỉ đồng và 25.884 tỉ đồng, tương ứng giảm 6% và 25% so với 2021 do chi phí nguyên vật liệu cao và sản lượng tiêu thụ yếu trong nửa sau của năm 2022. SSI Research cũng ước tính lợi nhuận của HPG sẽ giảm 23,1% so với năm trước. Thời gian gần đây, giá nguyên liệu đầu vào trong đó có giá than mỡ luyện cốc và giá quặng sắt có xu hướng giảm. Theo SSI Research, giá nguyên liệu đầu vào rẻ hơn có thể sẽ giúp các doanh nghiệp thép giảm chi phí sản xuất trong các quý tiếp theo, qua đó hỗ trợ tỉ suất lợi nhuận ngành thép trong ngắn hạn.

Thực tế ngay từ những tháng đầu năm 2022, ông Trần Đình Long - Chủ tịch CTCP Tập đoàn Hoà Phát - tóm gọn bằng hai chữ "khó khăn" khi nhận định về triển vọng ngành thép năm 2022. Trong đó chi phí đầu vào tăng càng khiến lợi nhuận của các doanh nghiệp thép bị co hẹp. "Quý vị hãy đợi đến quý II, III, hết năm sẽ thấy nó thê thảm thế nào và mọi người cũng hiểu vì sao tôi thận trọng trong kế hoạch kinh doanh năm 2022. Ngành thép năm nay sẽ khó khăn, không còn thuận lợi như trước. Triển vọng từ nay đến cuối năm, giá thép có thể tiếp tục giảm" - ông Trần Đình Long nói.