Sáng 27.12, Câu lạc bộ Nhà báo chứng khoán tổ chức Lễ công bố 10 sự kiện chứng khoán nổi bật năm 2018. Tham dự sự kiện có Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Trần Văn Dũng, nguyên Chủ tịch UBCKNN Vũ Bằng, ông Nguyễn Thanh Hà - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (Ngân hàng Nhà nước) và đại diện các Sở Giao dịch Chứng khoán (GDCK), Trung tâm Lưu ký Chứng khoán, thành viên thị trường, chuyên gia kinh tế.

Dưới đây là 10 sự kiện chứng khoán nổi bật năm 2018:

1. Lần đầu tiên chỉ số chứng khoán lạc nhịp sau 5 năm liên tiếp tăng trưởng cao

Thị trường chứng khoán 2018 chứng kiến nhiều biến động. Đây là năm đầu tiên thị trường chứng khoán suy giảm, sau 5 năm liên tiếp trước đó chỉ số chứng khoán song hành với đà tăng trưởng của nền kinh tế.

VN-Index lập đỉnh cao mới trong lịch sử ở mức 1.211 điểm (ngày 10/4/2018), nhưng sau đó sụt giảm mạnh 27% xuống đáy 888 điểm (ngày 30.10.2018). Thị trường chứng khoán lạc nhịp trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất 10 năm.

2. TTCK phái sinh bùng nổ sau một năm vận hành

Thị trường chứng khoán phái sinh sau hơn 1 năm đã đạt mức tăng trưởng vượt bậc về quy mô. Kết thúc năm 2017, giá trị giao dịch danh nghĩa của thị trường phái sinh chỉ ghi nhận mức kỷ lục 2.500 tỷ đồng/phiên nhưng đến tháng 10.2018 đã đạt kỷ lục gần 17.000 tỷ đồng/phiên. Số lượng tài khoản giao dịch phái sinh tăng gấp 2,2 lần so với cuối năm 2017.

 3. Dấu ấn các thương vụ bán vốn tỷ USD

Năm 2018 chứng kiến các thương vụ bán vốn cổ phần đặc biệt lớn. Khởi đầu là thương vụ bán hơn 164 triệu cổ phiếu của Techcombank, tương đương 14% vốn điều lệ ngân hàng cho các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, trị giá 922 triệu USD.

Thương vụ tỷ USD lớn nhất được nhắc tới trong năm 2018 là thương vụ của Vinhomes. Ngay sau khi chào sàn, nhà đầu tư nước ngoài chi 1,35 tỷ USD để nắm giữ cổ phiếu VHM, tạo nên phiên giao dịch có trị giá trên 1 tỷ USD đầu tiên trong gần 20 năm phát triển của thị trường chứng khoán.

Liên quan đến hoạt động bán vốn Nhà nước, trong năm 2018 có những thương vụ thoái vốn ấn tượng nhất là bán 78,99% vốn điều lệ tại Vinaconex (SCIC bán 57,71% và Viettel bán 21,28%). Nhà nước (thông qua 2 đại diện chủ sở hữu là SCIC và Viettel) đã thu về hơn 9.369 tỷ đồng.

Trước đó, đầu năm 2018 có các thương vụ IPO Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) trị giá 5.500 tỷ đồng, Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOil) 4.100 nghìn tỷ đồng, Tổng công ty Điện lực dầu khí Việt Nam (PV Power) 7.000 tỷ đồng.

4. Thị trường chứng khoán Việt Nam lọt vào danh sách theo dõi nâng hạng của FTSE

Năm 2018, Tổ chức tính toán chỉ số chứng khoán toàn cầu (FTSE) đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Việt Nam có thể sẽ chính thức được nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 vào tháng 9.2019.

5. Sàn HOSE dừng giao dịch 2 ngày

Sự cố giao dịch xảy ra vào chiều 22.1 tại HOSE khiến cho đợt khớp lệnh định kỳ để xác định giá đóng cửa của phiên giao dịch không thực hiện được. Sau đó, sàn HOSE phải ngừng giao dịch trong hai ngày liên tiếp (23 và 24.1).

6. Sức hút của doanh nghiệp tỷ USD níu chân dòng vốn ngoại

HDB, VHM, TCB, TPB đã làm dài thêm danh sách 30 doanh nghiệp niêm yết có vốn hoá đạt mức tỷ USD. Vốn hóa thị trường cổ phiếu đã tăng lên mức cao nhất từ trước tới nay, đạt giá trị 4.090 nghìn tỷ đồng, tương đương 81,7% GDP 2017. Việc xuất hiện của những cổ phiếu lớn trên sàn chứng khoán đã nhận được sự hưởng ứng của các nhà đầu tư ngoại với giá trị vào ròng 2018 đạt 2,89 tỷ USD.

Khi Fed tăng lãi suất, nhiều quỹ đầu tư nước ngoài đã rút vốn và rút nhiều ra khỏi thị trường Châu Á. Tuy nhiên, dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam vẫn giữ được mức tăng nhất định.

7. Thành lập Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước  

Ngày 30.9, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước ra mắt tại Hà Nội, chính thức việc tách bạch chức năng quản lý Nhà nước, chức năng quản trị doanh nghiệp và chức năng chủ sở hữu vốn Nhà nước.

8. Năm kỷ lục về xử phạt thao túng giá chứng khoán  

Năm 2018 cũng là năm kỷ lục về xử phạt hành chính về thao túng giá chứng khoán, 8 cá nhân bị phạt với mức phạt mỗi vụ là 550 triệu đồng, tổng số tiền phạt 4,55 tỷ đồng, chiếm 23% tổng tiền phạt của cả năm 2018 (20 tỷ đồng).

9. Công bố Dự thảo sửa đổi luật chứng khoán:

Ngày 8.11, dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) chính thức được công bố. Dự thảo luật được kỳ vọng khắc phục những tồn tại, hạn chế sau hơn 10 năm thi hành Luật Chứng khoán và bảo đảm thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật liên quan, đặc biệt Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư.

10. Chính phủ chính thức quy định khung pháp lý cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Tháng 12.2018, cơ chế hoạt động của thị trường trái phiếu doanh nghiệp chính thức được Chính phủ ban hành tại Nghị định 163. Văn bản đánh dấu nền tảng pháp lý cao nhất định hình nền tảng thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam.