Nhiều khó khăn bủa vây

Theo Bộ Tài chính, sau vụ việc Tân Hoàng Minh, khối lượng phát hành TPDN giảm và khối lượng mua lại tăng. Từ sau khi Nghị định 65/2022/NĐ-CP (Nghị định 65) được ban hành và có hiệu lực thi hành, tức ngày 16.9 đến 30.11, các doanh nghiệp đã phát hành được gần 7.000 tỉ đồng, trong đó khối lượng phát hành của doanh nghiệp xây dựng chiếm 15,63%, doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ chiếm 19,52%, tổ chức tín dụng chiếm 9,69%, doanh nghiệp bất động sản chiếm 9,07% và lĩnh vực khác chiếm 46,1% khối lượng phát hành.

Từ tháng 9.2022, thị trường TPDN bị tác động mạnh bởi khó khăn của thị trường tiền tệ khi lãi suất tăng mạnh, tỉ giá VND so với USD tăng mạnh. Đặc biệt từ ngày 6.10.2022, sau vụ việc Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB, diễn biến trên thị trường tài chính, tiền tệ, đặc biệt là thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu tiếp tục khó khăn.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính đánh giá khó khăn của thị trường TPDN hiện nay gồm khối lượng phát hành trái phiếu mới sụt giảm; khối lượng mua lại tăng và có hiện tượng nhà đầu tư bán lại trái phiếu; khối lượng trái phiếu đến hạn trong thời gian tới lớn, doanh nghiệp có khó khăn về dòng tiền để cân đối nguồn lực thanh toán nghĩa vụ nợ đến hạn và huy động vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Nguyên nhân chủ yếu của tình hình trên là do sai phạm của một số doanh nghiệp khi bị cơ quan điều tra phát hiện và một số tin không chính thống, tin thất thiệt gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường và niềm tin của nhà đầu tư; thanh khoản của cả nền kinh tế gặp khó khăn nên doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh và cân đối dòng tiền; lãi suất ngân hàng tăng mạnh trong thời gian ngắn dẫn đến xu hướng dịch chuyển dòng vốn từ thị trường chứng khoán sang kênh ngân hàng, nhà đầu tư bán lại TPDN để chuyển sang gửi tiền tiết kiệm ngân hàng với lãi suất cao. 

Một số nội dung chính của dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 65 được Bộ Tài chính đưa ra bao gồm hoãn thực hiện quy định tại Nghị định 65 về xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong vòng 1 năm; lùi thời hạn bắt buộc xếp hạng tín nhiệm khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu khối lượng lớn; cho phép các trái phiếu đã phát hành trước đây còn dư nợ thì được gia hạn với thời gian tối đa 2 năm;...

Bộ Tài chính cũng trình Chính phủ bổ sung quy định doanh nghiệp có thể chuyển đổi trái phiếu thành khoản vay hoặc tài sản khác để thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo quy định của pháp luật dân sự và pháp luật liên quan.

Việc chuyển đổi phụ thuộc vào thỏa thuận giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu trên cơ sở các cam kết, điều kiện mà doanh nghiệp phát hành đưa ra với từng đối tượng nhà đầu tư.

Sẽ có tác động tích cực

Theo chuyên gia kinh tế, TS Lê Xuân Nghĩa, việc hoãn thực hiện quy định tại Nghị định 65 về xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong vòng 1 năm và lùi thời hạn bắt buộc xếp hạng tín nhiệm khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu sẽ có những tác động lớn và tích cực. Theo đó, với những quy định này đồng nghĩa, các nhà đầu tư vào trái phiếu và nhà phát hành mới có khả năng phát hành mà không bị vi phạm quy định. 

Ngoài ra, việc cho phép các trái phiếu đã phát hành trước đây còn dư nợ thì được gia hạn với thời gian tối đa 2 năm sẽ cho phép doanh nghiệp thêm thời gian để đảo nợ. Chuyên gia kinh tế này đánh giá những sửa đổi, bổ sung trong dự thảo là hết sức quan trọng, hứa hẹn có tác động lớn lên sự phát triển của thị trường, góp phần lấy lại lòng tin của nhà đầu tư.

Một chuyên gia kinh tế khác trao đổi với PV cũng cho rằng, việc gia hạn cho trái phiếu còn dư nợ sẽ giúp cho doanh nghiệp có nhiều lựa chọn hơn để cơ cấu lại TPDN đã phát hành và thoả thuận với nhà đầu tư giúp giảm nguy cơ vỡ nợ.

Đồng thời có thể trong thời gian tới làn sóng mua lại trái phiếu sẽ "hạ nhiệt". 

Về phía Bộ Tài chính, cơ quan này cho biết, Nghị định sửa đổi Nghị định số 65 được ban hành để thị trường có thời gian điều chỉnh lại và doanh nghiệp có thể cân đối nguồn tiền trong ngắn hạn, góp phần vượt qua giai đoạn nền kinh tế gặp khó khăn về thanh khoản như hiện nay.