Đường đi của lãi suất cho vay

Chuẩn bị cho đám cưới vào đầu năm 2024, cặp đôi Huyền Mai (26 tuổi, giáo viên) đặt cọc một căn hộ tại quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), tuy nhiên, số tiền còn thiếu quá lớn nên hai người quyết định vay vốn ngân hàng.

"Dựa trên hồ sơ của mình, có nhiều ngân hàng có lãi suất mua nhà khá ưu đãi. Tôi chọn vay tại MB với lãi suất 7,5%/năm, vì đây là ngân hàng mình nhận lương hàng tháng, hồ sơ duyệt cũng dễ dàng hơn" - Mai chia sẻ.

Trong khi chị Mai vui mừng vì khoản vay mới với lãi suất cho vay thấp, thì nhiều người vẫn than rằng, các khoản vay cũ đang có mức lãi suất neo cao.

Có một khoản vay mua nhà tại ngân hàng từ 6.2022, sau 1 năm hưởng lãi suất ưu đãi, anh Đỗ Viết Thắng (Hoài Đức) chịu mức lãi suất thả nổi lên đến 13%.

Đến quý III/2023, khoản vay của anh Thắng tiếp tục được ngân hàng điều chỉnh giảm xuống hơn 10%. Tuy vậy mỗi tháng vẫn mất khoảng 17 triệu đồng cả tiền lãi và gốc, khiến người làm công ăn lương như anh Thắng không khỏi áp lực.

Không chỉ vậy, ở các hội nhóm trên Facebook nêu nhiều ý kiến cho rằng, lãi suất cho vay vẫn neo cao, lãi suất vay thấp chỉ có "lên tivi".

Ngoài các khách hàng cá nhân, khách hàng khối doanh nghiệp (DN) cũng chia thành hai luồng ý kiến.

Trao đổi với Lao Động, ông Trần Đăng Tiến - Tổng Giám đốc CTCP Kinh doanh lương thực Phước An - cho biết: "Doanh nghiệp tôi có lịch sử tín dụng tốt, hiện đang là khách hàng VIP của Vietcombank, vì vậy, chúng tôi luôn được vay với lãi suất thấp.

Theo ông Tiến, thời điểm tháng 11.2023, doanh nghiệp của ông có thể vay với lãi suất 6%/năm. Thậm chí, hạn mức gấp nhiều lần mức doanh nghiệp cần.

"Cuối năm 2022, lãi suất huy động của các ngân hàng lên cao nhất nhưng khoản vay của chúng tôi chỉ khoảng 7%/năm, sang năm 2023, lãi suất cho vay tiếp tục được ngân hàng điều chỉnh giảm" - ông Tiến chia sẻ.

Được biết, các khoản vay của công ty ông Tiến tại Vietcombank đều là các khoản vay ngắn hạn, vay vốn lưu động.

Trong khi đó, một doanh nghiệp may mặc tại An Khánh, Hoài Đức chia sẻ với Lao Động ngày 15.12, lại nhận định lãi suất cho vay tại các ngân hàng dành cho doanh nghiệp đang khá cao.

"Cuối năm, chúng tôi không có nhu cầu vay vốn nhưng khảo sát các ngân hàng lớn lãi suất cho vay khá cao. Một ngân hàng thương mại cổ phần tôi không tiện nêu tên cho rằng, ngành dệt may đang là ngành rủi ro nên chịu lãi suất cao" - vị lãnh đạo doanh nghiệp nói.

Người vay với lãi cao, người vay với lãi thấp, vì sao?

Lý giải về câu chuyện trên, TS Châu Đình Linh - giảng viên trường Đại học Ngân hàng TPHCM cho biết: "Lãi suất cho vay bằng lãi suất huy động bình quân từng thời kỳ cộng chi phí hoạt động của ngân hàng hoạt động cộng phần bù rủi ro.

Theo đó, phần bù rủi ro ở các khoản vay sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như mức độ xếp hạng tín nhiệm của đối tượng vay, kỳ hạn vay, bối cảnh kinh doanh từng thời điểm,..

Ngoài ra, phần lãi vay còn được cộng thêm một phần tỉ lệ lợi nhuận mà các ngân hàng kỳ vọng. TS Linh cho biết, ngân hàng cũng là doanh nghiệp, vì vậy, họ cũng có những kỳ vọng về lợi nhuận khác nhau.

"Nếu ngân hàng huy động được nguồn lãi suất rẻ, lãi suất cho vay sẽ thấp và cạnh tranh. Thêm vào đó, mỗi ngân hàng có khẩu vị rủi ro khác nhau, nhiều doanh nghiệp khi vay kỳ hạn càng dài thì phải chịu lãi suất càng cao; Doanh nghiệp vay với dự án càng rủi ro, lãi suất cho vay cũng càng cao; Doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm thấp cũng phải chịu lãi suất cao hơn" - TS Linh liệt kê.

Theo TS Linh, khi nhiều người than lãi suất vay cao nhưng cao so với tiêu chuẩn nào thì lại không thể chỉ rõ. Thời gian qua, ngân hàng đã hỗ trợ hết sức trong việc giảm chi phí, giảm lợi nhuận so với kỳ vọng. Minh chứng là lợi nhuận năm 2023 của nhiều ngân hàng giảm sút.

TS Linh phân tích, hiện lãi suất huy động đã giảm sâu, lãi suất cho vay ở các khoản vay mới sẽ giảm. Còn với các khoản vay cũ vẫn dựa trên kỳ hạn của nguồn vốn huy động cũ, nên lãi suất không thể điều chỉnh giảm mạnh như khoản vay mới.