"Trung Quốc đang nghiêm túc xem xét hạn chế xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ. Dựa vào những gì tôi biết, Trung Quốc cũng có thể đưa ra các biện pháp đối phó khác trong tương lai" - ông Hu Xijin, tổng biên tập tờ Hoàn cầu Thời báo, viết trên Twitter trong tuần này.
Tuần trước, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đến thăm một công ty đất hiếm ở miền nam Trung Quốc, làm dấy lên suy đoán rằng Trung Quốc đang xem xét tung ra "át chủ bài" là đất hiếm trong cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Trung Quốc hiện là nhà sản xuất đất hiếm lớn nhất, trong khi đất hiếm đóng vai trò quan trọng đối với nhiều ngành công nghiệp của Mỹ, bao gồm các ngành tăng trưởng cao như xe điện và sản xuất turbin gió.
Năm ngoái, Viện Khảo sát Địa chất Mỹ xếp đất hiếm là thành phần quan trọng với nền kinh tế và quốc phòng. Khoáng sản đất hiếm gồm 17 nguyên tố hóa học được sử dụng trong một số lĩnh vực khổng lồ, như công nghệ năng lượng tái tạo, lọc dầu, điện tử và công nghiệp thủy tinh.
Mặc dù được gọi là "hiếm", nhưng thực ra đất hiếm được tìm thấy tương đối nhiều trong lớp vỏ trái đất - theo Viện Khảo sát Địa chất Mỹ.
Tuy nhiên, có rất ít nơi trên thế giới khai thác hoặc sản xuất đất hiếm, bởi việc khai thác vừa khó khăn, vừa có khả năng gây hại cho môi trường.
Trong khi đó, các mỏ đất hiếm của Trung Quốc chiếm 70% sản lượng toàn cầu. Myanmar, Australia và Mỹ cùng một số quốc gia khác chỉ chiếm phần nhỏ còn lại.
Trong lĩnh vực tinh chế quặng đất hiếm, Trung Quốc thậm chí còn chiếm ưu thế hơn. Năm ngoái, gần như 90% sản lượng chế biến thành các oxit có thể sử dụng được sản xuất ở Trung Quốc. Phần còn lại do một công ty Australia ở Malaysia sản xuất.
Theo thống kê chính thức của Trung Quốc, trong vòng 5 năm qua, xuất khẩu oxit đất hiếm của Trung Quốc tăng gần gấp đôi.
Còn theo dữ liệu của chính phủ Mỹ, khoảng 80% đất hiếm Mỹ nhập khẩu là của Trung Quốc. Estonia, Pháp và Nhật Bản cũng cung cấp đất hiếm đã qua xử lý cho Mỹ, nhưng quặng gốc vẫn là của Trung Quốc.
Một mỏ đất hiếm hoạt động ở Mỹ gửi quặng đến Trung Quốc xử lý đã chịu mức thuế 25% mà Bắc Kinh áp đặt với hàng hóa Mỹ.
Mỹ cũng có lựa chọn nhập khẩu đất hiếm từ Malaysia, nhưng không đủ số lượng cần thiết. Ngoài ra, chính phủ Malaysia đã đe dọa ngừng sản xuất vì lo ngại ô nhiễm môi trường.
Việc Bắc Kinh hạn chế xuất khẩu đất hiếm - được xem là "át chủ bài" trong thương chiến Mỹ -Trung, có thể gây tác động lớn đến các ngành công nghiệp chủ chốt trị giá hàng nghìn tỉ USD dựa vào đất hiếm của Mỹ.