Nhiều vi phạm trong quản lý kinh doanh xăng dầu

Ngày 21.12, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Đỗ Thắng Hải (sinh năm 1963, Thứ trưởng Bộ Công Thương) về tội Nhận hối lộ vì liên quan đến vụ án Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Xuyên Việt Oil (Xuyên Việt Oil).

Xuyên Việt Oil là một trong gần 40 doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu lớn trên cả nước, được Bộ Công Thương cấp phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu ngày 19.11.2021, hiệu lực trong 5 năm.

Năm 2022, Xuyên Việt Oil không được Hải quan TPHCM giải quyết nhập khẩu xăng, dầu; lý do được Bộ Tài chính nêu là do công ty chậm nộp thuế.

Đáng chú ý, tại kết luận thanh tra được Bộ Công Thương thực hiện hồi đầu năm 2022, công bố vào cuối năm ngoái, đã chỉ ra nhiều điều bất thường tại doanh nghiệp này.

Theo quy định của Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu, doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu cần phải có 40 đại lý phân phối, để đủ điều kiện cấp phép xăng dầu, có 37 đại lý bán lẻ của Công ty CP Đại Đồng Xuân được Xuyên Việt Oil kê khai thuộc hệ thống của mình thông qua cơ chế công ty mẹ - con. Cụ thể là Xuyên Việt có góp vốn trên 50% vào Công ty CP Đại Đồng Xuân.

Thế nhưng, cũng chính trong ngày Bộ Công Thương cấp giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu, Xuyên Việt Oil và Công ty CP Đại Đồng Xuân đã ký kết văn bản hủy bỏ hợp đồng chuyển nhượng cổ phần và tại thời điểm hủy bỏ, “hai bên chưa thực hiện bất cứ quyền và nghĩa vụ nào của hợp đồng đã ký kết”.

Điều “bất thường” này được làm rõ khi Bộ Công Thương tiến hành thanh tra đồng loạt gần như tất cả đầu mối xăng dầu, chỉ khoảng 3 tháng sau đó.

Năm 2021, Xuyên Việt Oil cũng không đăng ký hệ thống phân phối với Bộ Công Thương. Trong quá trình thanh tra, doanh nghiệp bị phạt hành chính với các hành vi, trong đó có việc không đăng ký hệ thống phân phối; không đáp ứng điều kiện hệ thống phân phối; gian lận trong kê khai đại lý…

Xuyên Việt Oil cũng không đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu (có tối thiểu 40 tổng đại lý hoặc đại lý hoặc thương nhân nhượng quyền bán lẻ xăng dầu).

Kết quả thanh tra cũng cho thấy, một số vụ, cục thuộc Bộ Công Thương với vai trò cơ quan tham mưu nhưng chưa tham mưu đầy đủ với lãnh đạo Bộ để thực hiện chức năng hướng dẫn thực hiện hoạt động kinh doanh, phân phối xăng dầu; kiểm tra, giám sát thương nhân tuân thủ các điều kiện và các quy định tại Nghị định số 83.

Trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực xăng dầu

Theo cơ quan điều tra Bộ Công an, biện pháp tố tụng đối với ông Đỗ Thắng Hải được thực hiện khi Bộ Công an điều tra vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Đưa hối lộ; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Xuyên Việt Oil và một số cơ quan, tổ chức liên quan.

Ông Đỗ Thắng Hải là người phát ngôn của Bộ Công Thương, được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Công Thương từ tháng 1.2014. Ông từng giữ các chức vụ: Giám đốc Trung tâm Giao dịch quốc tế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); Trưởng phòng Hợp tác quốc tế, Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Thương mại cũ; Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại rồi Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại.

Ở Bộ Công Thương, ông Đỗ Thắng Hải chỉ đạo công tác trong lĩnh vực phát triển thị trường trong nước, xúc tiến thương mại, công nghiệp cơ khí, công nghiệp chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, luyện kim và khoáng sản. Ông Đỗ Thắng Hải cũng trực tiếp phụ trách Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, Cục Công nghiệp, Cục Công tác phía Nam, Trung tâm Y tế - Môi trường lao động công thương...

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải trực tiếp chỉ đạo Vụ Thị trường trong nước, đơn vị phụ trách vấn đề xăng dầu. Trong khi đó, Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Xuyên Việt Oil (Xuyên Việt Oil) mặc dù chưa đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu, nhưng vẫn được lãnh đạo Bộ Công Thương cấp phép kinh doanh với tư cách doanh nghiệp đầu mối.