Hôm nay ngày 10.9, kỷ niệm 76 năm ngày thành lập Hải quan Việt Nam (10.9.1945-10.9.2021). Trải qua 76 năm xây dựng và trưởng thành, Hải quan Việt Nam đã khẳng định vai trò, vị trí quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Năm 2025 hoàn thành hải quan số

Bộ Tài chính đang xin ý kiến các bộ, ngành, hiệp hội doanh nghiệp (DN) để hoàn thiện dự thảo Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030.

Dự thảo đưa ra 24 chỉ tiêu cụ thể. Theo đó, đến năm 2025, hoàn thành tái thiết kế tổng thể hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu thực hiện nghiệp vụ hải quan hướng tới hải quan số và đáp ứng các yêu cầu về an toàn thông tin hệ thống; cơ bản hoàn thành Hải quan số; hướng tới môi trường phi giấy tờ trong quản lý nhà nước về hải quan thông qua việc đẩy mạnh sử dụng chữ ký số đảm bảo: 90% hồ sơ công việc tại Tổng cục Hải quan được xử lý trên môi trường mạng (trừ hồ sơ công việc thuộc phạm vi bí mật Nhà nước).

Kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu số với Hệ thống chỉ đạo, điều hành của Bộ Tài chính và Hệ thống thông tin bảo cáo Chính phủ; 80% hoạt động kiểm tra của cơ quan hải quan được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống công nghệ thông tin của Tổng cục Hải quan.

Cổng thông tin một cửa quốc gia đáp ứng yêu cầu trở thành điểm tiếp nhận và chia sẻ thông tin, dữ liệu, chứng từ điện tử cho tất cả các bên tham gia vào hoạt động thương mại xuyên biên giới, chuỗi cung ứng, logistics thông qua việc tập trung hóa dữ liệu và tập trung hóa việc xử lý dữ liệu; 100% các thủ tục hành chính cấp phép, kiểm tra chuyên ngành cho hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh được thực hiện thông qua Cơ chế một cửa quốc gia;...

Trong giai đoạn này, quản lý nợ thuế được thực hiện hoàn toàn theo phương thức điện tử với phương pháp quản lý hiện đại.

Đến năm 2030 ngành Hải quan đặt mục tiêu 100% các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan đối với loại hình cơ bản được chuyển sang dạng dữ liệu điện tử, tiến tới được số hóa. 100% cảng, cửa khẩu quốc tế trọng điểm được triển khai hệ thống quản lý giám sát hàng hóa tự động, trang bị hệ thống soi chiếu hàng hóa, hành lý, hệ thống giám sát camera và các thiết bị hỗ trợ trong công tác kiểm tra, giám sát hải quan.

Kết quả, hình ảnh, thông tin được truyền trực tiếp về trung tâm xử lý tập trung của cơ quan hải quan.

Bước chuyển mình của Hải quan

Nhìn lại 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020, theo Quyết định số 448/QĐ-TTg (ngày 25.3.2011), có thể nói Hải quan Việt Nam đã có những bước trưởng thành, phát triển vượt bậc, luôn đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối nền kinh tế Việt Nam với khu vực và quốc tế, góp phần bảo vệ chủ quyền và an ninh kinh tế quốc gia.

Điểm nổi bật trong giai đoạn 2011 – 2020, ngành Hải quan đã tạo bước đột phá trong hoạt động cải cách hiện đại hóa, đã thay đổi căn bản phương thức thực hiện thủ tục hải quan từ phương thức thủ công sang phương thức điện tử, theo chuẩn mực của hải quan thế giới, trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các trang thiết bị hiện đại trong quản lý nhà nước về hải quan.

Việc xử lý phản hồi của cơ quan hải quan cho DN cũng thực hiện thông qua hệ thống điện tử, tạo thuận lợi lớn cho hoạt động xuất nhập khẩu; giảm thiểu chứng từ, giấy tờ và đơn giản hóa hồ sơ hải quan trong các khâu, các bước thực hiện thủ tục hải quan; giảm bớt sự tiếp xúc giữa công chức hải quan và DN, hạn chế các phiền hà, tiêu cực, sách nhiễu; giảm thời gian và chi phí cho DN. Những DN chấp hành tốt pháp luật thì sẽ được ưu tiên về thủ tục hải quan được thông quan nhanh và giải phóng hành nhanh hơn.

Nhờ áp dụng mạnh mẽ các phương thức hải quan điện tử, thông quan hàng hóa tự động theo chuẩn quốc tế, đến nay thời gian tiếp nhận và thông quan đối với tờ khai luồng xanh chỉ từ 1 - 3 giây…

Về ứng dụng công nghệ thông tin đã có bước tiến nhảy vọt, ngành Hải quan đã xây dựng được hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, cốt lõi là hệ thống thông quan điện tử tự động VNACCS /VCIS và áp dụng vận hành thành công các hệ thống e-Manifest (trao đổi thông tin trước khi hàng đến), e-Payments (thanh toán thuế điện tử), e-C/O, e-Permits (thực hiện qua Cơ chế một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa của ASEAN)...