Tuy nhiên thời gian qua, việc quản lý quy hoạch và vận hành các dự án thủy điện đã xảy ra nhiều bất cập, diện tích chiếm đất lớn, không ít dự án ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái, gây không ít khó khăn cho đời sống nhân dân vùng hạ du.
Ông Đỗ Đức Quân, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) - cho biết: Hiện cả nước có 714 dự án thủy điện nhỏ với tổng công suất 7.238 MW nằm trong quy hoạch. Trong đó đã vận hành khai thác được 270 dự án với gần 3.000 MW; đang thi công xây dựng 141 dự án; nghiên cứu đầu tư 250 dự án, còn khoảng 53 dự án chưa có chủ trương đầu tư.
Thực hiện việc rà soát quy hoạch thủy điện theo Nghị quyết 11 của Chính phủ, Bộ Công Thương đã loại bỏ 468 dự án với tổng công suất 2.044 MW ra khỏi quy hoạch do không đảm bảo hiệu quả đầu tư, tác động tiêu cực lớn đến môi trường xã hội, chủ yếu là các dự án thủy điện nhỏ có công suất thấp, dưới 10MW…
Cũng theo ông Đỗ Đức Quân, hiện công tác quản lý phê duyệt quy hoạch hồ đập đã được phân cấp theo thẩm quyền từ Bộ Công Thương đến các địa phương, trong đó, Bộ Công Thương chịu trách nhiệm chính trong việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch bậc thang thủy điện trên các lưu vực sông chính, UBNDcác tỉnh lập, phê duyệt quy hoạch bậc thang trên các lưu vực nhánh.
Ông Trần Văn Lượng, Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và môi trường công nghiệp – Bộ Công Thương- nêu thực trạng, các văn bản quy phạm pháp luật là khá đầy đủ, song trên thực tế, việc quản lý vận hành các nhà máy thủy điện, quản lý an toàn hồ đập trong mùa lũ vẫn nhiều điều cần bàn. “Chất lượng công tác quan trắc sai số tới 2-3 lần. Chưa có quy định cụ thể xác định vùng hạ du, chưa xây dựng được bản đồ ngập lụt nên khi các thủy điện nhỏ vận hành trong mùa lũ khá lúng túng” – ông Lượng nói.
Thực tế, nhiều công trình thủy điện nhỏ không có hồ chứa, chủ đầu tư chỉ xây dựng một đập rất nhỏ để chặn, chuyển nước từ suối vào kênh dẫn phát điện; nhiều công trình có dung tích hồ chứa rất nhỏ nhưng quy định các chủ đập phải thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật như hồ chứa lớn là không hợp lý. Ngược lại, không ít chủ đập đã vận hành nhà máy một thời gian dài, nhưng thiếu quan tâm đến quy trình cảnh báo cho hạ du trong quá trình vận hành. Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng yêu cầu tới đây phải siết chặt quản lý đối với các chủ đầu tư vi phạm quy định về an toàn hồ đập, nâng cao năng lực quản lý, giám sát của cấp thẩm quyền ở địa phương.