Phản biện chính sách giúp Thủ tướng có cái nhìn toàn diện hơn

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã quyết định thành lập Tổ tư vấn kinh tế gồm 15 thành viên và Thủ tướng cũng đã có cuộc làm việc với Tổ ngay sau khi thành lập.

Trả lời phỏng vấn Báo điện tử Chính phủ, TS Vũ Viết Ngoạn - Tổ trưởng Tổ tư vấn - cho biết:

Hiện nay, tính chất của nền kinh tế đã phức tạp hơn trước rất nhiều. Yêu cầu của Thủ tướng là làm sao có thêm nhiều kênh thông tin tốt nhất, cập nhật nhất, tranh thủ được sự vào cuộc của giới khoa học, nhìn nhận vấn đề ở khía cạnh khoa học, kể cả ý kiến mang tính phản biện chính sách, giúp Thủ tướng có cái nhìn toàn diện hơn trước khi quyết định.

Tổ có nhiệm vụ được giao khá rộng, từ việc tư vấn cho Thủ tướng về chiến lược phát triển kinh tế, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội hàng năm, đến việc theo dõi các diễn biến kinh tế trong và ngoài nước để tư vấn cho Thủ tướng về phản ứng chính sách. Khi được Thủ tướng yêu cầu, Tổ cũng sẽ tham gia các đề án, chiến lược trung và dài hạn của Chính phủ trước khi trình Trung ương, Quốc hội. Thủ tướng cũng giao cho Tổ chức năng phản biện chính sách.

Theo TS Vũ Viết Ngoạn, Thủ tướng đã nói các chuyên gia bất kỳ lúc nào cũng có thể gửi ý kiến trực tiếp cho Thủ tướng hoặc thông qua Tổ trưởng Tổ tư vấn.

Khác với các cơ quan có chức năng tham mưu chính sách theo luật định, tất cả đề xuất, kiến giải của Tổ tư vấn, bao gồm nhận diện vấn đề, phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp đều phải dựa trên thực chứng, có hàm lượng khoa học. Ví dụ, hiện nay doanh nghiệp đang khó khăn, nhưng Tổ phải kiến nghị rõ là khó khăn gì, nguyên nhân ở đâu chứ tư vấn chung chung là phải tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp thì vô nghĩa.

Khoa học không có biên giới

Về việc lựa chọn các thành viên Tổ tư vấn như thế nào để có thành phần như hiện nay, TS Vũ Viết Ngoạn nói: Xuất phát từ mục đích thành lập Tổ, nhiệm vụ của Tổ và theo chỉ đạo của Thủ tướng, chúng tôi lựa chọn các nhà khoa học và chuyên gia có kiến thức và kinh nghiệm trong các lĩnh vực khác nhau, tập trung vào 4 lĩnh vực gồm kinh tế phát triển, kinh tế vĩ mô, hội nhập và kinh tế tài chính. Dự kiến Tổ sẽ phân theo các nhóm như vậy.

Thứ hai, Tổ có các chuyên gia đã từng tham gia hoạch định chính sách, kể cả lập pháp và hành pháp, như ông Bùi Quang Vinh - nguyên Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ông Trần Du Lịch - đại biểu Quốc hội nhiều khoá.

Một số thành viên khác có kinh nghiệm từ doanh nghiệp hay quản lý doanh nghiệp. Như vậy các đề xuất chính sách của Tổ không chỉ thuần tuý dựa trên cơ sở khoa học mà còn được xem xét trên cơ sở thực tiễn, đảm bảo tính khả thi.

Điểm thứ ba, Tổ có các chuyên gia đang công tác ở nước ngoài, cho nước ngoài. Như GS. TS Trần Văn Thọ, PGS. TS Vũ Minh Khương, PGS. TS Trần Ngọc Anh, TS Vũ Thành Tự Anh… Thông qua các chuyên gia này, Tổ có điều kiện kết nối thêm các nhà khoa học quốc tế, tranh thủ thêm kiến thức, kinh nghiệm, sự hỗ trợ của các viện, trung tâm, nghiên cứu quốc tế.

Các chuyên gia này cũng đang làm việc trong môi trường rất hiện đại, sẽ giúp Tổ rất nhiều trong cách thức nghiên cứu, trao đổi. Một chi tiết đáng lưu ý là có không ít thành viên không phải đảng viên. Những điều này, theo tôi, thể hiện quan điểm của Thủ tướng là khoa học không có biên giới và tư tưởng đại đoàn kết.

Được Thủ tướng giao nhiệm vụ đề xuất thành phần Tổ tư vấn, tôi đã nghiên cứu kỹ. Thực tế, Việt Nam có rất nhiều người giỏi, có kinh nghiệm, có kiến thức, nhưng chọn ai? Với các nhà khoa học, chuyên gia trong nước, chúng tôi quan tâm những người đang công tác, đứng đầu các cơ quan, viện nghiên cứu để tranh thủ được đội ngũ cán bộ nghiên cứu ở đó, như TS Nguyễn Đình Cung, PGS. TS Trần Đình Thiên.

Với các nhà khoa học, chuyên gia làm việc ở nước ngoài, chúng tôi quan tâm tới nhiệt huyết của họ và đặc biệt là kinh nghiệm, kiến thức của họ về kinh tế Việt Nam. Khi được mời tham gia Tổ, tất cả các chuyên gia đều vui vẻ nhận lời.