Năm nay, lũ ở Trung Bộ đến muộn hơn so với mọi năm. Vậy lũ sẽ tập trung vào các tháng cuối năm, liệu có khả năng xảy ra dồn dập và xuất hiện lũ lớn đến đặc biệt lớn không, thưa ông?
- Đúng vậy, lũ lớn sẽ tập trung vào các tháng cuối năm. Theo nhận định của chúng tôi, từ nay đến cuối năm 2020, các sông khu vực Trung Bộ khả năng xuất hiện từ 2-3 đợt lũ lớn, tập trung tại các tỉnh khu vực Trung, Nam Trung Bộ vào các tháng 10, 11.2020.
Đỉnh lũ năm 2020, tại hạ lưu các sông chính ở Thanh Hóa, Nghệ An ở mức BĐ1-BĐ2; các sông từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận ở mức BĐ2-BĐ3 và trên BĐ3. Trên các sông suối nhỏ, vùng thượng lưu các sông khả năng xuất hiện lũ lớn, lũ quét và sạt lở đất.
Đặc biệt hiện nay, ENSO đang chuyển dần sang trạng thái La Nina, nhận định bắt đầu từ khoảng cuối tháng 9 sang tháng 10, 11 mưa lớn sẽ tập trung ở khu vực Trung Bộ, do đó nguy cơ rất cao xuất hiện lũ lớn và lũ đặc biệt lớn ở khu vực này từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 12 năm nay.
Ông có thể cho biết những thuận lợi và khó khăn trong việc dự báo lũ ra sao? Và để lường trước mối nguy hiểm, ông có khuyến cáo gì đối với người dân?
- Trong những năm gần đây, được sự quan tâm, đầu tư của Nhà nước, hệ thống quan trắc, truyền tin và dự báo tại Tổng cục KTTV đã từng bước hiện đại hóa. Các mô hình dự báo thủy văn hiện đại đã và đang được ứng dụng tại Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia cũng như các Đài KTTV khu vực, Đài KTTV tỉnh góp phần nâng cao chất lượng dự báo lũ trên các lưu vực sông.
Tuy nhiên, trong công tác dự báo, cảnh báo lũ còn nhiều khó khăn như: Do biến đổi khí hậu, diễn biến mưa - lũ ngày càng bất thường hơn, cộng với điều kiện địa hình khu vực miền Trung tạo nên những con sông ngắn, dốc làm cho thời gian tập trung nước trên các lưu vực rất nhanh, do đó thời gian dự báo trước thường không được dài. Lũ là hệ quả của mưa lớn, tuy nhiên việc dự báo mưa, đặc biệt là mưa lớn định lượng hiện nay vẫn còn là thách thức đối với ngành KTTV không chỉ ở Việt Nam mà còn cả trên thế giới. Ngoài ra, hiện nay có nhiều công trình thủy điện, thủy lợi được xây dựng trên các lưu vực sông làm thay đổi hoàn toàn chế độ dòng chảy trên sông gây nhiều khó khăn cho công tác dự báo, cảnh báo lũ.
Với nhận định tình hình mưa, lũ năm 2020 có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ rất cao xuất hiện mưa, lũ lớn, do đó các cấp chính quyền và người dân cần liên tục theo dõi, cập nhật các bản tin dự báo, cảnh báo KTTV được phát đi từ Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, cũng như trên phương tiện thông tin đại chúng để có được những phương án ứng phó kịp thời, hạn chế thấp nhất những thiệt hai có thể do thiên tai mưa lũ gây ra.