Thiệt hại nghiêm trọng hơn khi xảy ra đại dịch SARS

Đối với Eilynn Lew - người sáng lập Công ty thiết bị phòng tắm Eilumina có trụ sở tại Singapore, đầu năm thường là khoảng thời gian bận rộn. Cô vừa phải tham dự các triển lãm thương mại ở Châu Âu, vừa phải lo ký kết hợp đồng, sau đó lại vội bay sang Trung Quốc điều hành sản xuất và vận chuyển hàng hóa. Tuy nhiên năm nay, cô không chắc chắn có thể hoàn thành đơn hàng đúng hẹn được không, bởi vì nhiều nhà máy của công ty cô đặt tại Trung Quốc đã ngưng hoạt động. "Nếu nhân viên không quay trở lại làm việc trong các nhà máy sớm, tất cả chúng ta đều khó khăn" - Lew nói.

Trường hợp xấu nhất là sản lượng của nhà máy không thể theo kịp nhu cầu, ngoài mất doanh thu, Lew có thể thiệt hại thêm tới 58.600 USD tổng chi phí mỗi tháng. "Chúng tôi chỉ có thể chờ xem, chứ không thể làm được gì nhiều" - Lew chia sẻ.

Trên khắp Châu Á - Thái Bình Dương, nỗi lo về sự gián đoạn thương mại và chuỗi cung ứng đang gia tăng. Nhà phân tích Nonarit Bisonyabut của Viện nghiên cứu phát triển Thái Lan cho biết, nếu tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chậm lại, "xứ sở chùa Vàng" sẽ không thể xuất khẩu máy tính, linh kiện điện tử, sản phẩm hóa học, cao su và nhựa cho một trong những đối tác thương mại lớn nhất của nước này. Ở New Zealand, xuất khẩu gỗ tròn đã tạm dừng, công nhân phải nghỉ việc. Các chuyến hàng tôm hùm và tôm càng sống -  những mặt hàng có nhu cầu tiêu thụ cao dịp Tết Nguyên đán - cũng đã bị đình chỉ.

Theo Ngân hàng Thế giới, Trung Quốc là một "gã khổng lồ" về kinh tế, với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) gần 14.000 tỉ USD trong năm 2018 - chiếm khoảng 1/5 GDP toàn cầu. Và 68 triệu người Trung Quốc đi du lịch nước ngoài vào năm ngoái. Vì vậy, nhiều quốc gia đang chuẩn bị tinh thần sẽ chịu tác động mạnh trong ngành du lịch, dịch vụ và sản xuất. Thị trường chứng khoán cũng đã bị ảnh hưởng.

Chuyên gia kinh tế Warwick Mckibbin của Đại học Quốc gia Australia ước tính, tác động của virus Corona lên nền kinh tế toàn cầu sẽ gấp 3-4 lần so với "cú đánh" 40 tỉ USD từ SARS vào năm 2003, khi GDP của Trung Quốc bằng 9% GDP toàn cầu. Hơn nữa, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã tạo nên lực cản lớn đối với tăng trưởng kinh tế thế giới.

Fitch Ratings (một trong 3 "ông lớn" về xếp hạng tín dụng - PV) cho rằng, nếu dịch do COVID-19 gây ra tiếp tục kéo dài trong 3 tháng nữa, nền kinh tế sẽ thiệt hại nghiêm trọng hơn SARS, nhất là ngành dịch vụ.

SARS bùng phát trở lại vào quý I/2003 khiến tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc giảm 2 điểm phần trăm trong quý II, trong khi đó, Singapore và Hong Kong, Đài Loan (Trung Quốc) giảm 4 điểm phần trăm. Những quốc gia thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) còn lại không bị ảnh hưởng nặng nề, nhưng tốc độ tăng trưởng của Thái Lan và Malaysia chậm đi rõ rệt. Các nhà nghiên cứu của Viện nghiên cứu Nomura dự đoán tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong quý I/2020 giảm mạnh hơn 2 điểm phần trăm. Còn theo các nhà kinh tế của Bloomberg, mức tăng trưởng hàng năm sẽ giảm xuống 4,5%.

Trong một báo cáo hồi tháng 1, nhóm nghiên cứu của Maybank Kim Eng cho hay, Singapore và Thái Lan có khả năng bị ảnh hưởng nhiều nhất trong ASEAN vì hai nước này cởi mở hơn và phụ thuộc nhiều vào thương mại cũng như du lịch Trung Quốc. Trong khi đó, Malaysia và Việt Nam có thể chịu tác động ít hơn, còn Indonesia và Philippines sẽ ít bị ảnh hưởng nhất.

Ngân hàng DBS Singapore đã hạ dự báo GDP năm 2020 từ 1,4% xuống còn 0,9% do ảnh hưởng của virus Corona "có khả năng đánh vào tâm lý người tiêu dùng, hoạt động kinh doanh, du lịch và chuỗi cung ứng của nước này".

Tìm mọi cách phục hồi ngành du lịch

Sự bùng phát của virus Corona là một đám mây đen bủa vây ngành du lịch vì Trung Quốc là thị trường lớn nhất thế giới về du lịch nước ngoài, đặc biệt quan trọng với Thái Lan. Khoảng 11 triệu người Trung Quốc đã đến thăm "xứ sở chùa Vàng" vào năm ngoái, tạo ra doanh thu khủng 550 tỉ baht (tương đương 17,6 tỉ USD).

Yuthasak Supasorn - Giám đốc Cơ quan Du lịch Thái Lan - nói rằng, từ nay đến tháng 4, Thái Lan sẽ chứng kiến lượng khách du lịch Trung Quốc sụt giảm 80% và mất khoảng 95 tỉ baht doanh thu du lịch. Ông hy vọng Trung Quốc sẽ dỡ bỏ lệnh cấm nhập cảnh trong vòng 3 tháng. Song ông Supasorn cho rằng sẽ mất thêm vài tháng nữa để ngành dịch vụ này phục hồi.

Theo Ongart Saejang - một công ty lữ hành tại Phuket, vẫn còn một số du khách Trung Quốc mắc kẹt trên đảo này vì Thai Airways và Thai AirAsia đã tạm dừng hoặc giảm các chuyến bay đến một số thành phố của Trung Quốc đến cuối tháng này. Nếu không có khách du lịch, khoảng 2.000 hướng dẫn viên trên đảo có nguy cơ bị mất việc. "Phuket vốn là một trong những điểm đến phổ biến nhất đối với khách du lịch Trung Quốc và "đã chào đón vài trăm nhóm du lịch từ quốc gia này mỗi ngày với mỗi nhóm khoảng 25 người" - Saejang cho biết thêm.

Cũng vì vậy, Chính phủ Thái Lan hồi tuần trước đã phê duyệt các biện pháp song hành gồm giảm thuế đối với các doanh nghiệp du lịch, đẩy mạnh các chiến dịch du lịch tại các thị trường mới nổi khác.

Tại Australia, COVID-19 sẽ gây ra nhiều tác động đáng kể đến nền kinh tế. Hiện nó đã gây thiệt hại cho ngành du lịch 1 tỉ AUD (khoảng 668 triệu USD) mỗi tháng. Số lượng sinh viên quốc tế, doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cùng nhiều ngành công nghiệp khác cũng bị ảnh hưởng.

Ở Nhật Bản - nơi 1/3 số khách du lịch đến từ Trung Quốc và chiếm gần 40% chi tiêu du lịch, một nhà kinh tế dự báo cú đánh kinh tế này sẽ mất gần 200 tỉ yên (1,85 tỉ USD).

Chính quyền Singapore cho biết, số lượng khách du lịch Trung Quốc đã giảm 80% kể từ khi Trung Quốc áp đặt các hạn chế đối với du lịch nước ngoài. Nghiên cứu của DBS dự kiến sẽ giảm khoảng 1 triệu khách du lịch đến "đảo quốc sư tử" khiến doanh thu trong quý I/2020 "bốc hơi" 1 tỉ SGD. Chính phủ nước này đã chuẩn bị một gói tài chính để đối phó với tác động của virus Corona lên nền kinh tế và thực hiện một loạt biện pháp phục hồi ngành du lịch, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp về hàng không và dịch vụ sân bay nhiều hơn nữa.

Sẽ trở thành vấn đề của khu vực hoặc toàn cầu

Alex Feldman - Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Hội đồng doanh nghiệp Mỹ - ASEAN - cho biết, các doanh nghiệp Mỹ cũng lo lắng về tác động kinh tế do dịch bệnh bùng phát và cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Giữa bộn bề lo lắng về dịch bệnh, một số nhà phân tích cho rằng, COVID-19 sẽ chỉ tác động ngắn hạn đối với các nền kinh tế Châu Á. Theo nhà phân tích người Thái Lan Nonarit, tình hình sẽ được kiểm soát trong 6 tháng.

Phó Giáo sư Kinh tế tại Đại học Thammasat - Aksornsri Phanishsarn - cho hay, thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc được ký kết hồi đầu tháng trước sẽ tạo tiền đề phát triển mối quan hệ thương mại song phương, đồng thời giúp giảm thiểu tác động của đợt dịch. Khi SARS tấn công Trung Quốc năm 2003, mức tăng trưởng GDP của nước này vẫn đạt 10%, bà Phanishsarn cho biết.

Jareeporn Jarukornsakul - Giám đốc điều hành của nhà phát triển bất động sản công nghiệp WHA Group - chỉ ra rằng, các thỏa thuận cơ sở hạ tầng và việc di dời các công ty Trung Quốc sang Thái Lan là các dự án dài hạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi sự bùng phát dịch bệnh. Tuy nhiên, Ngân hàng Thái Lan đã cắt giảm lãi suất chính sách xuống mức thấp kỷ lục để phù hợp với điều kiện kinh tế suy yếu.

Mặc dù vậy, Ngân hàng Trung ương Singapore vẫn duy trì triển vọng về chính sách. Maybank Kim Eng hy vọng rằng, sự tăng trưởng của Singapore sẽ phục hồi trong quý II/2020 "khi dịch bệnh được kiềm chế và các chính phủ nới lỏng kiểm soát biên giới".

Song Irvin Seah - nhà kinh tế học của Ngân hàng DBS - nói rằng, còn quá sớm "để thấy ánh sáng cuối đường hầm" bởi đây sẽ không chỉ là vấn đề của Trung Quốc mà trở thành vấn đề của khu vực hoặc toàn cầu.