Sáng 15.6.2016, tại Hà Nội, ở tuổi 98, Nguyễn Tư Nghiêm - danh họa cuối cùng trong bộ tứ “Phái - Sáng - Liên - Nghiêm” qua đời. Tưởng nhớ ông, họa sĩ, nhà phê bình Nguyễn Quân ngay khi đó đã viết: “Tính chất cách mạng trong hội họa Nguyễn Tư Nghiêm hấp dẫn ít nhất ba thế hệ họa sĩ Việt Nam. Vẽ giống ông thì lộ ngay, bắt chước ông rất khó, nhưng ảnh hưởng từ ông rất khó tránh”; “Tranh Nghiêm” hầu như luôn tượng trưng, khiến mỗi loại/ loạt có tính thể loại, mà không thể xếp vào thể loại vốn có nào trong hội họa (như lịch sử, tĩnh vật, sinh hoạt, phong cảnh...); “Tính Việt Nam tiêu biểu trong tranh của ông đã vượt qua biên giới địa lý, trở thành quốc tế đúng nghĩa. Ở tầm cỡ không biên giới ấy, họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm hiện ra như một họa sĩ độc đáo, với ngôn ngữ nghệ thuật không thể lẫn...”.

Theo Nguyễn Quân: “Có lẽ trong lịch sử ngôn ngữ nghệ thuật Việt Nam thế kỷ 20, Nguyễn Tư Nghiêm là nhân vật đồ sộ và sâu sắc sẽ còn được nghiên cứu và viện dẫn lâu dài nhất”.

Còn trong cuốn sách “Nguyễn Tư Nghiêm” của Trần Hậu Tuấn ra mắt vào ngày 22.9.2023, trong bài viết “Chuyện rồng tiên", Nguyễn Quân nhận xét: "Màu của Nguyễn Tư Nghiêm là những màu không có tên gọi, chỉ có trong ca dao, văn chương cổ điển, trong những khúc nhạc từ xa xưa vọng về và nơi đình chùa đã được thời gian, gió mưa tắm tưới, nóng lạnh mài giũa: màu cánh sen, màu cổ vịt, màu hoa hiên, màu mỡ gà, màu bã trầu, màu nâu non, màu huyết dụ, màu cánh chả, màu vàng mơ, vàng chanh, tía và chàm.

Một trong những điều làm nên sự khác biệt của Nguyễn Tư Nghiêm là chất liệu của các tác phẩm hội hoạ. Việc nhìn nhận không gian bột màu giấy dó như một sáng tạo đặc biệt chỉ có ở Nguyễn Tư Nghiêm rồi nâng nó lên thành một "hệ sinh thái". Nguyễn Tư Nghiêm đã khai thác chất liệu này trong nghệ thuật dân gian Việt, âm hưởng của các dòng tranh Đông Hồ, Hàng Trống, đưa vào không gian bột màu giấy dó, những hình thể khác, hoà sắc khác, cách biểu đạt khác, một ngôn ngữ tạo hình khác với ngôn ngữ của tranh dân gian Việt Nam”.

Cũng trong cuốn sách mới của mình, Trần Hậu Tuấn giới thiệu bài viết “Nguyễn Tư Nghiêm - Một mệnh đề đứng riêng” của nhà phê bình Thái Bá Vân. Ông Thái Bá Vân viết: “Đề tài trong tranh Nguyễn Tư Nghiêm là những điệu múa cổ, là hình ảnh Thánh Gióng, là hình ảnh Thuý Kiều & Kim Trọng - những nhân vật trong tác phẩm nổi tiếng nhất của văn học cổ điển Việt Nam, là 12 con giáp trong vòng xoay hoa giáp biểu tượng cho chu trình thời gian theo lịch pháp Á Đông...”.

Ngắm tranh Nguyễn Tư Nghiêm, những ai quan tâm, yêu, hiểu, kính trọng hội họa Việt Nam, thiết nghĩ, sẽ đồng thuận với nhận xét sau, cũng của họa sĩ, nhà phê bình Nguyễn Quân: “Hội hoạ Việt Nam hiện đại đã sống một phần ở Nguyễn Phan Chánh, Nguyễn Gia Trí... và sống một phần khác ở Nguyễn Tư Nghiêm".