Năm 2023 đã ghi nhận đầy những đổi mới và đột phá công nghệ thú vị, làm thay đổi xã hội và nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, quá trình phát triển công nghệ không bao giờ đứng yên. Bên cạnh một số xu hướng lặp lại, những xu hướng mới sẽ xuất hiện và tiếp tục thay đổi thế giới trong năm 2024.

Trí tuệ nhân tạo và an ninh mạng

Nổi lên vào cuối năm 2022 với ChatGPT, trí tuệ nhân tạo (AI) hiển nhiên là công nghệ đáng chú ý nhất trong năm 2023. Và năm 2024 sẽ tiếp tục ghi nhận sự phát triển nhanh chóng của công nghệ này khi thế giới bắt đầu nhìn thấy hết tiềm năng của nó.

Ngoài ra, chúng ta có thể thấy sự tập trung xác định thông tin chính xác và đào tạo AI cho các vai trò và chức năng kinh doanh khác nhau cũng như kỹ thuật. Gartner, công ty tư vấn và nghiên cứu công nghệ Mỹ, dự đoán rằng “đến năm 2026, hơn 80% doanh nghiệp sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo hoặc triển khai các ứng dụng hỗ trợ trí tuệ nhân tạo trong môi trường sản xuất”. Tỉ lệ này được ghi nhận chỉ ở mức dưới 5% vào năm 2023.

Trong khi AI đang ngày càng phát triển và len lỏi sâu hơn vào cuộc sống của con người, việc giữ an toàn cho chúng cùng những thông tin mà AI nắm được khỏi tay của kẻ xấu sẽ ngày càng quan trọng. Hiện tại, các cuộc tấn công mạng đã trở thành mối lo ngại lớn đối với các doanh nghiệp khắp thế giới trong những năm gần đây khi chúng gây thất thoát nhiều thời gian và hàng triệu USD thiệt hại cho nạn nhân của cuộc tấn công.

Sự phát triển vượt bậc của công nghệ và internet cũng đã thúc đẩy sự phát triển của những tin tặc, khi độ tuổi của chúng ngày càng trẻ.

Gần đây, thiếu niên 18 tuổi Arion Kurtaj, thành viên nhóm hacker Lapsus$ khét tiếng, vừa bị tòa án Anh ra phán quyết giam giữ vô thời hạn tại bệnh viện tâm thần, sau khi tham gia vụ rò rỉ dữ liệu của trò chơi Grand Theft Auto VI (GTA 6) gây chấn động giới công nghệ năm 2022.

Bên cạnh đó, việc tấn công mạng có thể được thực hiện từ một nơi rất xa, do đó khó có thể xác định nhanh chóng thủ phạm và khắc phục tình hình. Đây là lý do mà an ninh mạng sẽ được chú ý nhiều hơn trong năm 2024.

Ranh giới giữa thực và ảo đang dần bị xóa nhòa

Kể từ khi Facebook đổi tên thành Meta nhằm theo đuổi con đường phát triển thế giới ảo metaverse, giới công nghệ đã ghi nhận nhiều biến chuyển trong lĩnh vực thực tế ảo/thực tế tăng cường. Cho dù metaverse mà CEO Mark Zuckerberg của Meta theo đuổi vẫn đang là một khái niệm chưa quá lan toả, nhiều công ty công nghệ đã chuẩn bị sẵn sàng cho tương lai nơi con người có thể sống song song ở cả thế giới thực và thế giới ảo như trong những bộ phim khoa học viễn tưởng.

Để biết giới công nghệ đón đầu kỷ nguyên metaverse như thế nào, chỉ cần nhìn vào sự ra đời của các sản phẩm kính thực tế ảo/thực tế tăng cường (VR/AR). Từ Meta, Google, Sony tới các hãng công nghệ nhỏ hơn như Valve, rất nhiều sản phẩm kính VR/AR đã được ra mắt nhắm tới tệp người dùng khác nhau. Nhưng nổi bật nhất trong năm 2023 là sự ra mắt của kính Vision Pro đến từ nhà táo với hàng loạt tính năng “khủng” như theo dõi chuyển động tay và mắt để điều khiển thiết bị.

Đây là lần đầu tiên Apple tung ra một sản phẩm phần cứng mới trong danh mục của mình kể từ năm 2015, gây ra nhiều bất ngờ cho người hâm mộ của hãng cũng như toàn giới công nghệ. Apple đã thông báo rằng Vision Pro sẽ sớm lên kệ vào đầu năm 2024, và nếu sản phẩm này gây hiệu ứng tốt khi đến tay người dùng, nó sẽ đặt nền móng cho một bước ngoặt quan trọng trong cách con người tương tác với thế giới xung quanh thông qua công nghệ.

Máy tính lượng tử và những ứng dụng của tương lai

Máy tính cổ điển sẽ tiếp nhận dữ liệu được diễn tả với các số theo hệ nhị phân (hệ thống đếm dựa trên các số 0 và 1). Thế nên, máy tính chỉ thực hiện được công việc được lập trình cụ thể và tính toán chính xác theo những chỉ dẫn dưới dạng này.

Trong khi đó, máy tính lượng tử không hoạt động theo ngôn ngữ máy tính thông thường. Chiếc máy này hoạt động dựa trên các hiệu ứng của cơ học lượng tử, với 2 trạng thái quan trọng được ứng dụng để thực hiện các phép tính là “sự chồng chập” và “sự vướng víu” của lượng tử.

Google, Microsoft, IBM và những công ty công nghệ khác đã đầu tư nhiều nguồn lực vào lĩnh vực này trong cuộc đua trở thành người đầu tiên đưa năng lực tính toán lượng tử vào thị trường đại chúng.

Tháng 5.2023, tiến sĩ Benjamin Lanyon ở Đại học Innsbruck tại Áo đạt một bước tiến quan trọng trong việc tạo ra một loại mạng Internet mới. Ông truyền thông tin dọc theo cáp quang dài 50km dựa trên những nguyên lý của vật lý lượng tử.

Kết quả nghiên cứu này giúp Châu Âu tiến xa hơn trong việc phát triển không gian tích hợp và cơ sở hạ tầng mặt đất để truyền tin an toàn, một phần cốt lõi của Internet lượng tử. Ngoài châu Âu, Trung Quốc và Mỹ cũng đang đạt được nhiều bước tiến về máy tính và Internet lượng tử trong những năm gần đây. Khi các Bigtech của hai quốc gia liên tục cho ra mắt những phiên bản máy tính lượng tử có khả năng tính toán những bài toán rất phức tạp trong một khoảng thời gian ngắn đáng kinh ngạc so với “siêu” máy tính cổ điển và với chính các phiên bản đầu tiên của mình.

Tháng 7.2023, Google phát triển máy tính lượng tử Frontier có thể lập tức thực hiện phép tính mà siêu máy tính tốt nhất hiện nay phải mất tới 47 năm để hoàn thành. Bài báo của các nhà nghiên cứu ở Google cho biết, công nghệ mới nhất của công ty vượt ngoài khả năng của “siêu” máy tính cổ điển hiện nay.

Theo đó, công nghệ dựa vào trạng thái đặc biệt của vật lý lượng tử, có thể tạo ra những cỗ máy siêu mạnh để đối phó biến đổi khí hậu và sản xuất các loại thuốc đột phá. Tháng 10.2023, Trung Quốc đã công bố kết quả phát triển máy tính lượng tử JiuZhang, cỗ máy có thể xử lý bài toán siêu phức tạp trong vòng một phần triệu giây, nhanh hơn nhiều lần so với siêu máy tính nhanh nhất thế giới ở thời điểm đó là Frontier.

Nguyên mẫu JiuZhang 3 đã phá vỡ kỷ lục mà phiên bản tiền nhiệm từng đạt được với tốc độ tính toán tăng gấp một triệu lần, theo nghiên cứu trên tạp chí Physical Review Letters.

Với sức mạnh xử lý đáng kinh ngạc, máy tính lượng tử được kỳ vọng sẽ thay đổi nhiều lĩnh vực và đẩy ranh giới của những gì chúng ta từng nghĩ là không thể. Một số ứng dụng tuyệt vời của máy tính lượng tử có thể điểm đến như giúp dự báo thời tiết chính xác hơn, tăng tốc quá trình phát triển thuốc, bảo mật thông tin và hỗ trợ thám hiểm không gian vũ trụ xa hơn.