Trả lời về thực trạng bệnh lý tim mạch ở nước ta, PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, Tổng thư ký Hội Tim mạch học Việt Nam cho biết:

Thống kê gần đây cho thấy người mắc bệnh tim mạch đang bị trẻ hóa khi độ tuổi mắc bệnh chỉ dưới 30 và 40. Viện Tim mạch Quốc gia ghi nhận, bệnh nhân trẻ nhất bị bệnh mạch vành mới ở tuổi 28 tuổi, trong khi bệnh thường gặp ở người ngoài 50 tuổi. Bên cạnh đó, nhiều người dưới 35 tuổi cũng bị tăng huyết áp, trong khi khuyến cáo chung tăng huyết áp thường gặp ở người trên 45 tuổi. Cùng đó các bệnh viện có chuyên khoa sâu về tim mạch vẫn thường tiếp nhận những bệnh nhân mắc bệnh lý mạch vành ở độ tuổi khá trẻ (dưới 40 tuổi).

Vậy đâu là nguyên nhân dẫn tới thực trạng này, thưa ông?

- Nguyên nhân phần lớn cũng vì có sự thay đổi lối sống theo hướng kém lành mạnh của những người trẻ như lười vận động, ăn uống không hợp lý, hút thuốc lá, uống rượu nhiều, stress vì công việc… bệnh lý này hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng cách thay đổi tích cực lối sống như: hạn chế hút thuốc lá, rượu bia, tăng cường vận động, tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.

Được biết, bệnh lý tim mạch rất dễ gây tử vong nhưng hoàn toàn có thể tránh được hậu quả đáng tiếc nếu bệnh nhân được cấp cứu kịp thời. Xin ông cho biết đâu là khoảng “giờ vàng” cấp cứu đối với bệnh nhân tim mạch và “giờ vàng” quan trọng như thế nào?

- Theo khuyến cáo, với bệnh nhân khi xuất hiện cơn đau thắt ngực thời điểm lý tưởng để thực hiện can thiệp thông mạch vành là 6 giờ đồng hồ kể từ khi có triệu chứng này. Sau 6 giờ là “thời gian vàng” để can thiệp tim mạch sớm; trước 12 giờ người bệnh vẫn còn cơ hội điều trị tốt nhưng với những trường hợp đến viện sau 12 giờ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn để cứu hoặc để lại những di chứng nặng nề hơn nhiều.

Can thiệp tim mạch sớm là khuyến cáo hàng đầu, vì nó mang lợi ích cứu sống bệnh nhân hơn nhiều so với biện pháp trước kia là tiêm thuốc tiêu huyết khối với tỉ lệ thông động mạch vành thấp hơn mà lại có thể gây biến chứng chảy máu nặng (vd gây chảy máu não). Thời gian từ khi bệnh nhân nhồi máu cơ tim đau ngực đến khi nhập viện sau 12 giờ được xem là đã muộn. Lúc này cơ tim chết, khi đó dù can thiệp, bệnh nhân có sống cũng dễ bị biến chứng suy tim, rối loạn nhịp và chất lượng cuộc sống giảm sút.

Bệnh lý tim mạch là một trong những loại bệnh được đánh giá khó khăn và phức tạp nhất, không chỉ đối với y tế Việt Nam và toàn thế giới. Vậy xin ông cho biết, trình độ kỹ thuật tim mạch của Việt Nam hiện nay ra sao?

 - Hiện nay, tại một số trung tâm tim mạch lớn ở Việt Nam đã triển khai được tất cả các kỹ thuật tim mạch tiên tiến mà các nước trong khu vực, trên thế giới làm được, thậm chí có những mặt bệnh kỹ thuật của Việt Nam còn nổi trội hơn bởi chúng ta phải đối mặt với các căn bệnh này nhiều hơn, như can thiệp các bệnh lý tim mạch bẩm sinh, nong van tim... Có nhiều quốc gia trong khu vực cũng đã sang Việt Nam học hỏi, trao đổi về kỹ thuật tim mạch. Tuy nhiên, vấn đề cơ bản nhất là cần triển khai các biện pháp tổng thể từ vấn đề phòng bệnh, nhận biết bệnh sớm, cấp cứu kịp thời đến phát triển các kỹ thuật cao trong tim mạch để có thể mang lại hiệu quả cao nhất. Khi nhận thức người dân tăng, kiến thức của các nhân viên y tế các tuyến được cập nhật, việc nhận biết các dấu hiệu nguy cơ của bệnh lý tim mạch sẽ nhanh hơn, người bệnh được tiếp cận điều trị sớm hơn, sẽ có cơ hội chữa khỏi bệnh nhiều hơn.

Chúng ta cần phát triển song song cả về nâng cao nhận thức phòng chống bệnh cho người dân, vừa mạnh dạn đầu tư vào các kỹ thuật cứu chữa cao. Để từ đó có thể vừa đảm bảo được bệnh nhân được điều trị sớm, nhưng khi bệnh nhân gặp những vấn đề phức tạp thì cũng có thể triển khai kỹ thuật cao thuần thục chữa trị cho bệnh nhân.

Xin cám ơn ông.