Nếu có một điều tân Tổng thống Mỹ Donald Trump không thể chịu đựng được thì đó là việc một người phụ nữ đứng bảo vệ bản thân hay chống lại những điều mà ông cho là quan trọng trong những ngày đầu cầm quyền còn đang hỗn loạn.
| Bà Sally Yates. |
Những cuộc tấn công đầy nóng nảy hay bắt nạt đối thủ là một trong những chuyện "thường ngày ở huyện" của chính quyền Trump. Song điều này đã sang một bước ngoặt khác hẳn giống như cách một phụ huynh trách móc, trừng phạt con cái khi chúng hành xử không đúng. Và những người phụ nữ dám bước ra chống lại Donald Trump dường như đã kích hoạt cơn thịnh nộ đặc biệt của vị tân tổng thống.
Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump đã sử dụng một số phụ nữ để làm "vũ khí", đó là: Ivanka Trump - cô con gái rượu - để đánh bóng tên tuổi, ru ngủ cử tri với lối tư duy rằng, cha cô không thể làm điều gì xấu; Kellyanne Conway từ quản lý chiến dịch trở thành chuyên gia tư vấn; Melania - người vợ duyên dáng luôn mỉm cười và im lặng, làm một điểm nhấn hấp dẫn, thu hút trong các bức ảnh trên truyền thông.
Song từ trước cho tới lúc đó, ông Trump vốn vẫn nổi tiếng không thích phụ nữ. Nên không có gì ngạc nhiên khi nội các của chính quyền Trump có rất ít thành viên nữ.
Vì vậy, việc Tổng Chưởng lý Mỹ Sally Yates công khai phản đối sắc lệnh nhập cư của ông Trump giữa lúc có một làn sóng phản đối mạnh mẽ sắc lệnh cấm nhập cảnh này khiến tân tổng thống bị khiêu khích. "Ngày nào mà tôi còn là quyền tổng chưởng lý nước Mỹ, ngày đó Bộ Tư pháp sẽ không thực thi mệnh lệnh hành chính của tổng thống", bà Yates nói thẳng. Chỉ vài tiếng đồng hồ sau, Tổng thống Donald Trump đã có phản ứng. Một thông báo của Nhà Trắng xác định là Tổng thống Trump đã cách chức bà Sally Yates với lý do bà Yates "phản bội" Bộ Tư pháp khi từ chối thi hành một "mệnh lệnh pháp lý nhằm bảo vệ công dân Mỹ" và mô tả hành động của bà mang động cơ chính trị.
Người hùng hay người phản biện?
Bà Sally Yates sinh năm 1960, ở Atlanta. Bà tốt nghiệp ngành báo chí và bằng luật hạng ưu của trường Đại học Georgia. Ba năm sau khi tốt nghiệp, bà bắt đầu sự nghiệp ở Bộ Tư pháp.
Vào cuối những năm 1980, Sally Yates làm việc như trợ lý pháp lý ở đoàn luật sư khu vực Bắc Georgia. Bằng cách thức làm việc riêng, bà đã đưa ra tòa thành công một loạt các trường hợp sai phạm trong giới cổ cồn trắng và tham nhũng chính trị.
Năm 1996, Sally Yates hỗ trợ trong việc truy tố Eric Rudolph - kẻ thừa nhận đánh bom công viên Centennial Olympic ở Atlanta trong kỳ thế vận hội.
Trong năm 2010, Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm Sally Yates điều hành Văn phòng Luật sư Hoa Kỳ. Lần đầu tiên, một phụ nữ được bổ nhiệm vào vị trí này.
Sau đó, bà giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp. Bà trở thành quyền Bộ trưởng khi bà Loretta Lynch rời vị trí này. Bà Yates vẫn giữ chức vụ này cho đến ngày 30.1.2017 trong khi chờ đợi người được ông Trump bổ nhiệm làm tổng chưởng lý nước Mỹ là thượng nghị sĩ Jeff Sessions chính thức nhậm chức. Hành động phản đối sắc lệnh di trú mới của bà Yates nhận được sự ủng hộ của các nhà hoạt động nhập cư và nghị sĩ đảng Dân chủ. Sắc lệnh của ông Trump cũng gây ra một cuộc khủng hoảng chính trị, cùng với đó, các cuộc biểu tình phản đối sắc lệnh mới bùng phát trên khắp nước Mỹ.
Trang Gatestoneinstitute cho rằng, một tổng chưởng lý cũng giống như bất kỳ công dân nào khác có quyền không đồng ý với lệnh của tổng thống. Trong trường hợp này, mệnh lệnh đó còn rõ ràng là trái luật và bà Yates có quyền ra lệnh cho Bộ Tư pháp không thực thi nó.
Tuy nhiên, thông cáo của Nhà Trắng cho hay "bà Yates là một người do chính quyền Obama bổ nhiệm, người có quan điểm nhu nhược về vấn đề biên giới và nhập cư bất hợp pháp". Và Tổng thống Donald Trump đã sa thải Sally Yates.
Được biết, có rất ít trường hợp người đứng đầu Bộ Tư pháp công khai đi ngược lại với Nhà Trắng trong lịch sử Mỹ.