***
Tôi cứ suy nghĩ về câu trả lời của các bạn trẻ. Phải chăng đó là mẫu số chung? Thế hệ chúng tôi, những người sinh 7X nghĩ về việc làm đơn giản hơn nhiều, đó là sự ổn định. Vì thế thay đổi hay nhảy việc là điều khó khăn. Thế hệ trẻ bây giờ khác. Phải nói thẳng thắn rằng họ có kiến thức, tiếp cận công nghệ nhanh hơn, từ đó thích nghi với công việc mới nhanh hơn.

Tôi cũng có dịp hỏi một số các lãnh đạo doanh nghiệp rằng, họ cần gì ở các lao động trẻ hiện nay thì được nói rằng: “Sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) tác động toàn diện đến các lĩnh vực kinh tế - xã hội, lực lượng lao động thay đổi về quan điểm, đặc điểm. Các ngành nghề mang tính kết hợp lại. Xu hướng việc làm ở nước ta có các đặc điểm chính: Việc làm tăng trưởng trên nền tảng công nghệ, giảm dần lao động bậc thấp, giản đơn; tiến tới lao động có nghề nghiệp gắn với công nghệ”.

Còn giám đốc nhân sự ở một doanh nghiệp bất động sản thì cho biết: “Lĩnh vực bất động sản, cơ hội việc làm cho sinh viên mới ra trường cũng nhiều hơn. Trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang tái cơ cấu phòng ban, văn hóa doanh nghiệp. Điều họ cần cho quá trình này là nguồn nhân lực trẻ, làn gió mới mang lại nhiều giá trị cho doanh nghiệp, kế thừa văn hóa trước đây, bổ sung hơn, sáng tạo hơn trong giai đoạn phát triển tương lai của doanh nghiệp”.

Con số từ một trung tâm giới thiệu việc làm cho thấy: 68% việc làm hiện tại gắn bó sắp tới sẽ gắn liền với chuyển đổi số. Bước chân vào thị trường lao động, người trẻ phải có kỹ năng mềm, kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ, chịu áp lực công việc, học đi đôi với hành. Những trường hợp học nhưng không thực hành được, thiếu kỹ năng thì bị triệt tiêu. Thị trường chuyển đổi số sắp tới có những người phải rời khỏi thị trường lao động vì không phù hợp. Thị trường mở ra khốc liệt, đòi hỏi lao động trẻ phải phấn đấu.

Khi bước chân vào doanh nghiệp thì giá trị của các bạn trẻ sẽ rất khác biệt so với thế hệ trước. 10 - 20 năm trước, doanh nghiệp yêu cầu cao hơn về chuyên môn, còn ở giai đoạn hiện tại họ cần các bạn kết hợp kỹ năng chuyên môn với kỹ năng mềm, kỹ năng công nghệ. Các bạn đến với doanh nghiệp phải hiểu về ngành học, có khả năng kết nối kiến thức chuyên môn vào vấn đề thực tiễn trong cuộc sống. “Người trẻ nào biết rèn luyện cho mình kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ, làm việc nhóm, chịu áp lực công việc, học đi đôi với hành... thì người đó sẽ chiến thắng trong thị trường lao động” - một chuyên gia tuyển dụng chia sẻ.

Năm ngoái, tại diễn đàn về lao động trẻ, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội - Lê Văn Thanh cho biết, lao động thanh niên là một trong những bộ phận chính của lực lượng lao động với khoảng 10,8 triệu người (chiếm 21,4% lực lượng lao động cả nước), mang lại một nguồn cung lao động dồi dào, trẻ, có nhiều tiềm năng.

Chất lượng lao động thanh niên từng bước được cải thiện, đã đóng góp tích cực thúc đẩy nâng cao chất lượng và năng suất lao động. Tuy nhiên, trong những năm tới, dự báo tình hình thế giới tiếp tục có những diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường, cần có các chính sách tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong thực hiện việc làm cho thanh niên.

Chất lượng lao động thanh niên từng bước được cải thiện nhưng vẫn còn hạn chế, đến năm 2021, chỉ có 29,3% thanh niên (15 - 29 tuổi) đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ, mặc dù có cao hơn so với tỉ lệ chung của cả nước nhưng không đáng kể (26,1%).

Đây là dấu hiệu đáng lo ngại của thế hệ lao động tương lai, và thách thức lớn đối với Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng và năng suất lao động, nhất là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và tác động mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp 4.0.

***
“Tuổi trẻ, kiến thức, ước mơ” đó là 3 tài sản lớn của những lao động trẻ hiện nay nhưng thái độ của những người trẻ thế nào lại mang yếu tố quyết định. Thái độ ở đây không chỉ là với đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp mình đang làm việc mà cao hơn là thái độ, trách nhiệm với vận mệnh, tương lai của đất nước.

Tháng 3 này, có một ngày đặc biệt với tuổi trẻ - Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26.3). Luật Thanh niên năm 2020 cũng đã khẳng định: “Tháng 3 hằng năm là Tháng Thanh niên”. Nghĩa là không chỉ Đoàn viên mà thanh niên cả nước sẽ phấn đấu và tích cực tham gia các hoạt động xung kích, tình nguyện, sáng tạo vì lợi ích cộng đồng.

Bởi vậy, đòi hỏi tính tiên phong của lớp trẻ mang tính tất yếu. Tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khi đến dự và phát biểu đã nhắn gửi thế hệ trẻ cả nước hai chữ "Tiên phong" và nhấn mạnh: “Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta hết sức coi trọng, đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng thanh niên và tổ chức Đoàn. Song bản thân thanh niên và tổ chức Đoàn cũng cần nhận thức sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trò và sứ mệnh quan trọng của mình, nâng cao hơn nữa ý thức trách nhiệm, không ngừng nỗ lực, phấn đấu học tập, tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao trình độ tri thức, đạo đức cách mạng để thực hiện bằng được sứ mệnh lịch sử, đi đầu trong sự nghiệp đổi mới, sáng tạo, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta giữ vững các thành quả của cách mạng, thực hiện bằng được mục tiêu cao cả: Xây dựng Tổ quốc ta ngày càng hùng cường; Đất nước ta ngày càng giàu mạnh; Nhân dân ta ngày càng hạnh phúc; Dân tộc ta ngày càng vẻ vang, ngẩng cao đầu sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế giới”.

Lực lượng đoàn viên, lực lượng những người trẻ tuổi được đặt lên vai trọng trách nặng nề nhưng vinh dự cũng rất lớn lao. Họ, phải là những người tiên phong trong bảo vệ đất nước. Họ cũng phải là những người tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thời đại 4.0. Họ, cũng phải là những người tiên phong trong quá trình lao động, sản xuất tạo ra của cải cho xã hội...

Những người trẻ hãy bắt đầu bằng tình yêu công việc, bằng phát triển bản thân, bằng quyết tâm thực hiện ước mơ của mình để xây dựng tổ chức, doanh nghiệp. Đó là trọng trách đặt lên vai những người trẻ - những người của thế hệ tiên phong.