Theo đó, giai đoạn 2020-2022, số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần là hơn 24.920 người. Trong đó, năm 2020 là 7.357 người, năm 2021 là 8.110 người, năm 2022 là 9.459 người, bình quân số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần năm sau cao hơn năm trước khoảng trên 10%. 

Hưởng bảo hiểm xã hội một lần gia tăng có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó có yếu tố liên quan đến yếu tố chính sách, pháp luật như điều kiện hưởng dễ dàng, chưa phù hợp, mức hưởng cao; thời gian đóng tối thiểu để hưởng lương hưu dài; tuổi nghỉ hưu cao; bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa đủ hấp dẫn. Bên cạnh đó, còn do điều kiện kinh tế - xã hội như việc làm, thu nhập, tâm lý sống dựa vào con cái, tâm lý đám đông... 

Đáng chú ý, đại dịch COVID-19 trong giai đoạn 2020-2022 đã tác động mạnh đến người lao động, khiến tình trạng thất nghiệp tăng cao trong khi phải đối mặt với nhu cầu tài chính trước mắt. 

Để hạn chế tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần, UBND tỉnh Thái Nguyên đã chỉ đạo các sở, ngành tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ngành liên quan đẩy mạnh tuyên truyền về chính sách bảo hiểm xã hội qua các phương tiện truyền thông và các trang thông tin của tỉnh để người lao động nhận thức rõ hơn về ý nghĩa của chính sách bảo hiểm xã hội. 

Tuyên truyền những thiệt thòi khi người lao động nhận chế độ bảo hiểm xã hội một lần như nếu nhận bảo hiểm xã hội một lần, sau này tham gia lại bảo hiểm xã hội sẽ không được cộng nối thời gian đóng bảo hiểm xã hội; số tiền bảo hiểm xã hội nhận được ít hơn nhiều so với số tiền đóng; mất cơ hội hưởng lương hưu khi về già, cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí khi hưởng lương hưu; người thân không được nhận trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất hàng tháng…

Các cơ quan chức năng củng cố niềm tin, tăng mức độ hài lòng của người tham gia vào hệ thống bảo hiểm xã hội. Tăng cường sự liên kết giữa các chính sách bảo hiểm xã hội, chính sách Bảo hiểm thất nghiệp, việc làm theo hướng hỗ trợ người lao động duy trì việc làm, sớm đưa người thất nghiệp trở lại thị trường lao động.

Bảo hiểm xã hội tỉnh thường xuyên phối hợp với các tổ chức dịch vụ thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (Bưu điện, Viettel, PVI...) tổ chức các hội nghị truyền thông tại xóm, tổ dân phố, xã, phường để tuyên truyền, vận động người đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội để tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

UBND tỉnh Thái Nguyên cũng đã tham gia ý kiến với các bộ, ngành nghiên cứu, hoàn thiện, cơ chế chính sách bảo hiểm xã hội, trong đó xem xét sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội theo hướng giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu ở mức tối thiểu từ 20 năm như hiện nay xuống còn 15 năm, thậm chí là 10 năm theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23.5.2018 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội. 

Điều này sẽ góp phần tăng mức độ hấp dẫn của chính sách bảo hiểm xã hội (trong đó có bảo hiểm xã hội tự nguyện), người lao động sẽ có thêm động lực tiếp tục bảo lưu, tích lũy thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững cho người lao động.