Mưa lớn chưa từng có suốt 1.000 năm qua

Mới đây, lũ lụt kinh hoàng ở tỉnh Hà Nam, Trung Quốc, đã xảy ra sau khi lượng mưa trong vài ngày bằng mức cả năm. Hơn 7,5 triệu dân chịu ảnh hưởng bởi lũ lụt, 56 người thiệt mạng.

Liên quan đến trận mưa lũ cực lớn này, trao đổi với phóng viên, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, phân tích: "Hiện nay đang là mùa mưa ở khu vực Trung Quốc nên việc xuất hiện các đợt mưa lớn là bình thường và không phải là trái mùa. Tuy nhiên, với lượng mưa đạt hơn 600mm trong vòng sau 24 giờ thì đúng là quá lớn và được cơ quan khí tượng Trung Quốc đánh giá là trận mưa lớn chưa từng có suốt 1.000 năm qua ở tỉnh Hà Nam, Trung Quốc".

Theo ông Khiêm, hiện chưa có nghiên cứu đánh giá cụ thể nguyên nhân đợt mưa lớn cực đoan này. Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân gây ra các hiện tượng thiên tai khốc liệt và hiếm gặp này được gắn với sự kiện biến đổi khí hậu.

Theo nhận định, biến đổi khí hậu dẫn đến sự thay đổi về tần suất, cường độ, quy mô không gian, thời gian và quy luật hoạt động của các cực đoan thời tiết và khí hậu: Nhiệt độ nóng lên có thể làm cho các nhiễu động của hệ thống khí quyển như dải hội tụ nhiệt đới, các xoáy, bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, giông, tố lốc... trở nên mạnh hơn và xảy ra nhiều hơn.

Theo ông Khiêm, trong những năm qua, với sự phát triển của khoa học và công nghệ, dự báo khí tượng thủy văn trên thế giới đã có những bước tiến bộ nhất định. Tuy nhiên, dự báo lượng mưa lớn vẫn là một thử thách lớn đối với bài toán nghiệp vụ trên thế giới, đặc biệt là mưa cực đoan.

Mưa lũ lịch sử không ảnh hưởng đến Việt Nam

Phân tích về diễn biến thiên tai thời gian qua, theo Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, mưa lớn 2020 gây lũ kỷ lục, đe dọa đập Tam Hiệp - Dương Tử là do Front Meiyu (hệ thống thời tiết gây mưa chính ở Trung Quốc và khu vực Đông Á) duy trì hoạt động kéo dài, cường độ mạnh hơn bình thường.

Năm 2020 Front (ranh giới phân tách hai khối không khí có nhiệt độ khác nhau) Meiyu tồn tại gây mưa suốt từ giữa tháng 4 tới tận tháng 6.2020. Còn trong năm nay (2021), mưa lớn xảy ra trên hệ thống sông Hoàng Hà, nằm phía trên của hệ thống sông Dương Tử, sâu vào trong đất liền nằm ở phần phía Bắc của Trung Quốc.

Nguyên nhân là do có một khối không khí biển lấn từ phía Đông vào kết hợp với vùng xoáy thấp, gây mưa lớn trên hệ thống sông Hoàng Hà, thủ phủ Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam của Trung Quốc.

"Tỉnh Hà Nam nằm ở miền Trung của Trung Quốc, cách khá xa Việt Nam, nên trận mưa lũ lịch sử tại đây không ảnh hưởng đến Việt Nam" - ông Khiêm nhận định.

Cơ quan khí tượng thủy văn Việt Nam cũng cho biết thêm, hiện tượng ENSO sẽ duy trì trạng thái trung tính đến đầu năm 2022. Dự báo tình hình không khí lạnh năm 2021 có nhiều nét tương đồng năm 2020, cường độ có thể không mạnh bằng. Bắc Bộ năm nay dự báo có mùa Đông khô với nhiều ngày nắng hanh, đêm lạnh.

Về dự báo bão, năm 2021 dự báo bão sẽ tập trung vào tháng 10 và 11, có thể kéo sang tháng 12, nhưng không dồn dập như năm 2020. Bão và mưa lớn ở miền Trung, đặc biệt ở khu vực trung và nam Trung Bộ xảy ra nhiều vào tháng 10, tháng 11, có thể sang cả tháng 12.2021.