Đợt mưa lớn cuối tháng 5 ít gặp

Mới chỉ cuối tháng 5 - chưa vào cao điểm mùa mưa bão nhưng vừa qua khu vực Bắc Bộ và bắc Trung Bộ đã hứng chịu đợt mưa lớn diện rộng gây ngập lụt nhiều nơi. Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia đã có những đánh giá lại về đợt mưa này để sớm có kịch bản cho công tác dự báo thời gian tới. 

Theo đó từ sáng sớm ngày 21.5 đến ngày 24.5, Bắc Bộ và bắc Trung Bộ có lượng mưa phổ biến 150-300mm, có nơi trên 350mm, riêng khu vực Tuyên Quang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc có lượng mưa 200-400mm, có nơi trên 450mm. Một số nơi có lượng mưa lớn như: Tam Đảo (Vĩnh Phúc) 808mm, Xuân Khánh (Thanh Hóa) 594mm, Đại Từ (Thái Nguyên) 554mm, Quân Chu (Thái Nguyên) 692mm, Kiến Thiết (Tuyên Quang) 612mm,...

Cơ quan khí tượng cho hay rãnh gió mùa có trục đi qua Bắc Bộ  là nguyên nhân trực tiếp gây ra mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và bắc Trung Bộ. Đặc biệt trong ngày 23-24.5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5000m là nguyên nhân gây ra mưa rất to.

Thông thường trong tháng 5, các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và dông. Vì thế những đợt mưa tương tự như đợt mưa từ ngày 21.5 ở Bắc Bộ không phải xảy ra lần đầu tiên.

Tuy nhiên, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia nhận định đợt mưa diện rộng lần này có cường độ lớn, một số nơi như Vĩnh Phúc xuất hiện lượng mưa kỉ lục. Tại Tam Đảo lượng mưa 4 ngày lên tới 808mm, đây là lượng mưa cao nhất trong tháng 5 từ trước tới giờ. Đặc biệt trong ngày 23.5 tại khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay, lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379mm/ngày ghi nhận vào ngày 25.8.2003.

Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp. Trong quá khứ, đợt mưa lớn gần nhất trong tháng 5 có cường độ tương tự ở Bắc Bộ xảy ra vào ngày 23-26.5.2016.

Vì thế cơ quan khí tượng cho rằng điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta.

Cảnh báo mùa thiên tai dị thường sắp tới

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia cho biết từ hôm nay 27.5 đến đêm 28.5 mưa ở Bắc Bộ có khả năng tăng trở lại, tập trung ở khu vực Tây Bắc, Việt Bắc, miền đông Nam Bộ. Lượng mưa phổ biến 20-50mm/ngày. Từ ngày 29-30.5 mưa dông chủ yếu xảy ra vào buổi chiều tối ở các khu vực kể trên.

Cảnh báo do mưa lớn đã kéo dài nhiều ngày, cần đề phòng khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong mưa dông. Nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi Bắc Bộ, bắc Trung Bộ và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp.

Dự báo dài hạn từ nay đến cuối năm 2022, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn trung bình nhiều năm từ tháng 7-9.2022. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh miền Trung trong tháng 10-11.2022.

Ngoài ra, hiện tượng La Nina được dự báo tiếp tục duy trì trong những tháng tới và chi phối mạnh đến diễn biến thiên tai trong năm 2022. Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

*Chuyên gia khí tượng phân tích diễn biến mùa mưa bão sắp tới: