Từ đầu năm 2024 đến nay, cả nước đã ghi nhận một số hiện tượng thời tiết cực đoan. Trong tháng 4, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có nhiệt độ cao hơn từ 3,1 - 3,6 độ C so với trung bình nhiều năm. Đặc biệt tại Đông Hà (Quảng Trị) nhiệt độ ngày 28.4 đo được là 44 độ C - đây là giá trị cao nhất từ năm 1976 đến nay tại khu vực này. Ngoài ra, thời gian qua đã xuất hiện rất nhiều mưa dông kèm mưa đá gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế, xã hội và môi trường.
Người dân vô cùng lo ngại khi xuất hiện chuyển pha ENSO trong giai đoạn nửa cuối năm, thời tiết có nguy cơ diễn biến xấu. Phóng viên đã có cuộc trao đổi cùng TS Hoàng Đức Cường, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn về xu thế thời tiết trong thời gian tới.
Thưa ông, dự báo xu thế ENSO từ nay đến cuối năm 2024 như thế nào?
- Hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính. Dự báo có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina trong các tháng cuối năm 2024. Biến đổi khí hậu tiếp tục tác động làm gia tăng tính cực đoan và dị thường nên năm 2024 dự báo sẽ có diễn biến thiên tai khí tượng thủy văn phức tạp gồm cả nắng nóng, hạn mặn, dông lốc mưa đá hơn mức bình thường vào nửa đầu năm và mưa, bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều tập trung vào nửa cuối năm. Đây là kịch bản tác động khả giống với hình thái diễn biến ENSO năm 2020.
Nắng nóng gay gắt diện rộng đã xảy ra trong giai đoạn tháng 4 và nhiều nơi xác lập kỷ lục nhiệt độ. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu tháng 5 đến nay, nắng nóng diện rộng chưa quay lại. Dự báo diễn biến nắng nóng trong giai đoạn sắp tới như thế nào, thưa ông?
- Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ tháng 6.2024, nắng nóng gia tăng về cường độ và mở rộng dần sang các nơi khác của khu vực Bắc Bộ, khu vực Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ.
Hiện tượng nắng nóng và nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm trong tháng 7 - 8.2024, đề phòng xảy ra nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nắng nóng có xu hướng giảm dần từ nửa cuối tháng 8 ở Bắc Bộ và từ tháng 9 ở khu vực Trung Bộ.
Về tình trạng khô hạn ở khu vực Trung Bộ khả năng xuất hiện kéo dài trong thời kỳ từ 5 - 8.2024, tập trung tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Thuận.
Thông thường trong những năm chuyển pha, mùa bão hoạt động rất phức tạp. Năm nay, cơ quan khí tượng có những cảnh báo như thế nào về hoạt động của bão và áp thấp nhiệt đới thưa ông?
- Năm nay, dự báo có khoảng 11 - 13 cơn trên Biển Đông và 5 - 7 cơn ảnh hưởng đến đất liền. Hoạt động của bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng sẽ tập trung vào nửa cuối mùa bão (từ tháng 9 - 11.2024).
Thời gian mưa lớn xuất hiện chính ở Bắc Bộ là tháng 7 - 9, ở Trung Bộ tháng 9 - 11. Mưa lớn cục bộ với cường suất lớn từ 50 - 100mm trong 3 - 6 giờ có khả năng xuất hiện nhiều trong thời gian tới, đề phòng gây sạt lở và lũ quét ở vùng núi, ngập úng đô thị. Đặc biệt, cảnh báo kịch bản La Nina tác động vào nửa cuối năm 2024 có thể xuất hiện các đợt mưa tập trung nhiều trong các tháng cuối năm 2024 tại khu vực Trung Bộ.
Trân trọng cảm ơn ông!