Tê tê, khỉ đuôi dài, trăn đất... "lạc" đến phố

TPHCM là địa phương thường xuyên ghi nhận tình trạng nhiều động vật hoang dã (ĐVHD) quý hiếm, nguy cấp xuất hiện tại khu dân cư, nhà dân.

Chỉ từ đầu năm 2023 đến nay, Chi cục Kiểm lâm TPHCM đã tiếp nhận nhiều trường hợp người dân phát hiện, giao nộp ĐVHD.

Mới đây nhất, ngày 28.2, ông Bùi Kim Hoàng (phường Đa Kao, Quận 1) phát hiện và bắt được gần nhà 1 cá thể tê tê java, tên khoa học (Manis javanica), giới tính đực, trọng lượng 6,8kg. Sau khi phát hiện, ông Hoàng đã liên hệ Chi cục Kiểm lâm để đưa cá thể này vào cứu hộ, chăm sóc sức khỏe, thả về môi trường tự nhiên theo quy định.

Cuối tháng 1, ông Vũ Đăng Quý (Quận 8) khi đi tập thể dục gần nhà cũng đã bắt được 1 cá thể tê tê java và giao nộp cho cơ quan chức năng.

Ngày 12.1, trong lúc phát quang dọn dẹp cây cỏ, bụi rậm trong khu dân cư, các công nhân và bảo vệ tại dự án khu dân cư 13C ( huyện Bình Chánh) đã bắt được trăn. Người dân đã bàn giao cho kiểm lâm 2 cá thể trăn đất nặng tổng cộng 42kg. Đây là loài nằm trong nhóm IIB (động vật rừng nguy cấp, quý hiếm).

Ngoài việc phát hiện thì gia đình nuôi ĐVHD từ nhỏ cũng đã tự nguyện giao nộp cho cơ quan chức năng. Đơn cử như ngày 27.2, ông Phạm Vi Quang (huyện Bình Chánh) tự nguyện giao nộp 5 cá thể  khỉ gồm 3 cá thể khỉ đuôi lợn Macaca leonina và 2 cá thể khỉ duôi dài được nuôi từ bé.

Cùng ngày, ông Nguyễn Văn Thắng và ông Nguyễn Thanh Phi (TP.Thủ Đức) đã bàn giao cho kiểm lâm 22 cá thể trăn đất, tên khoa học (Python Bivittatus), giới tính cái, trọng lượng 21kg và 42kg. Cá thể trăn đất trên được gia đình nuôi từ nhỏ đến nay.

Trăn là một trong những loài ĐVHD được giao nộp nhiều trong thời gian qua tại các địa bàn như: phường Tân Tạo A (quận Bình Tân), xã Tân Thới Nhì (huyện Hóc Môn),...

Mới đây, hai cá thể khỉ đuôi dài cũng bị Chi cục Kiểm lâm TP phối hợp với UBND phường Phú Thuận (Quận 7) và phường Hiệp Bình Phước (TP.Thủ Đức) bắn thuốc gây mê bắt về sau khi quấy phá, gây bất ổn trong khu dân cư. 

Trong năm 2022, các trạm cứu hộ ĐHVD cũng liên tục tiếp nhận các cá thể ĐVHD từ người dân. Trong đó có nhiều cá thể thuộc loài nguy cấp, quý hiếm mà ngay cả trong các cánh rừng nguyên sinh cũng không dễ tìm thấy như kỳ đà vân, mèo rừng, tê tê, trăn gấm nặng gần 40kg... Hầu hết các loài động vật này đều từ bên ngoài bò vào nhà dân, được dân trình báo.

Các cá thể ĐVHD do các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tự nguyện giao nộp cho Chi cục Kiểm lâm đưa vào cứu hộ, chăm sóc, nuôi dưỡng đều có sức khỏe tốt để tái thả lại về môi trường tự nhiên.

Nâng cao ý thức người dân

Việt Nam nằm trong top 16 quốc gia có đa dạng sinh học cao nhất thế giới. Tuy nhiên, Việt Nam cũng nằm trong khu vực thuộc điểm nóng về đa dạng sinh học, tức là bị đe doạ nhiều nhất hiện nay. Đặc biệt là nạn săn bắt tiêu thụ và sử dụng ĐHVD. 

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, ở trung tâm đô thị như TPHCM thì không thể có ĐVHD như mèo rừng, tê tê, trăn gấm… ngoài tự nhiên. Có thể dự đoán nguồn gốc của các con vật này là từ nuôi nhốt, vận chuyển trái phép.

Năm 2021, UBND TPHCM có Quyết định phê duyệt Chương trình quản lý, phát triển cá sấu và động vật hoang dã trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2021 - 2025. Chương trình nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, ngăn chặn tình trạng mua bán, tiêu thụ động vật rừng trái pháp luật trên địa bàn TP; tạo điều kiện phát triển nghề nuôi cá sấu và động vật hoang dã hợp pháp, góp phần cải thiện đời sống người dân ngoại thành, nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp; nâng cao hiệu quả trong việc tiếp nhận và cứu hộ động vật hoang dã do các tổ chức, cá nhân tự nguyện giao nộp trên địa bàn TP.

Cùng với đó, UBND TPHCM cũng có chỉ đạo các đơn vị tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân; nâng cao công tác phòng ngừa, ngăn chặn và kịp thời xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến ĐVHD.