Người cựu binh đặc biệt
Trong quá trình sống và chiến đấu tại Mặt trận 44 Quảng Đà, không ít lần ông Trần Sông Thao (SN 1953, Đà Nẵng) - chiến sĩ Đặc công nước Đơn vị 170, chứng kiến cảnh bom rơi đạn lạc và cả hình ảnh chôn cất đồng đội trong rừng sâu nước độc. May mắn còn sống trở về sau chiến tranh, ông Thao vẫn trăn trở bởi hài cốt đồng đội còn nằm đâu đó trên các chiến trường.
Cũng nhiều năm nay, người dân địa phương đã quen thuộc với hình ảnh người đàn ông tóc muối tiêu vác trên mình chiếc balo quân ngũ, thời gian trong rừng còn nhiều hơn lúc ở nhà. Thời điểm chúng tôi có mặt, ông Thao đang chuẩn bị hành lý để vào Quảng Ngãi tìm kiếm mộ của liệt sĩ.
Ông Thao kể, vào năm 1997, được sự ủng hộ của người thân, ông chính thức bắt đầu công việc đi tìm mộ đồng đội. Đều đặn, đôi chân của người cựu binh ấy đã in dấu ở khắp các chiến trường Quảng Đà năm xưa. Mỗi chuyến đi vào rừng tìm hài cốt liệt sĩ, ông Thao thường mất một tuần. Có khi may mắn, nhưng cũng không ít lần tay trắng trở về. Với ông Thao, mỗi chuyến đi là một kỷ niệm vui buồn nhưng mãn nguyện nhất là hình ảnh đồng đội hi sinh được đưa về quê nhà an táng sau bao nhiêu năm nằm lạc lõng giữa rừng.
Ông kể với chúng tôi về chuyến đi tìm mộ liệt sĩ Nguyễn Xuân Tịnh (quê Hà Tĩnh) hy sinh tại chiến trường Quảng Ngãi. Đó là một chuyến đi đặc biệt vì lúc liệt sĩ Tịnh hy sinh, ông Thao chỉ nhớ mang máng người này được an táng trên đồi Mô Níc (xã Sơn Kỳ, huyện Sơn Hà, Quảng Ngãi) và được chôn bên một cây cổ thụ lớn.
“Năm đó, tôi cùng gia đình liệt sĩ Nguyễn Xuân Tịnh thuê ôtô để vào Quảng Ngãi tìm hài cốt anh. Đến ngã ba đường rừng, mọi người bắt đầu đi bộ hàng chục km đường rừng. Mất nửa ngày trời cắt rừng, chúng tôi đến nơi thì cây cổ thụ năm xưa đã bị người dân chặt để lấy đất sản xuất. May mắn vào thời điểm đó, một người dân địa phương nhớ vị trí của cây cổ thụ ấy. Lúc bấy giờ, mọi người ai cũng hì hục đào bới. Khi hài cốt bắt đầu lộ ra, ai nấy nhìn nhau mừng trong nước mắt” - ông Thao nhớ lại.
Còn sức khỏe còn tìm đồng đội
Không ít lần trên hành trình của mình, ông Thao tìm được mộ phần liệt sĩ nhưng bởi người thân liệt sĩ quá nghèo, ông còn tình nguyệt đưa phần mộ tìm được về quê an nghỉ. Đó là trường hợp liệt sĩ Ngô Văn Sử (quê Quảng Ninh) sau khi tìm được mộ phần, ông bỏ tiền túi thuê xe chở hài cốt liệt sĩ về quê làm lễ truy điệu.
Tính đến thời điểm này, ông Thao đã tìm được 10 mộ liệt sĩ của đồng đội đưa về quê hương và 3 ngôi mộ liệt sĩ được đưa vào Nghĩa trang liệt sĩ Hòa Tiến (huyện Hòa Vang, TP.Đà Nẵng).
Mặc dù giúp cho không ít gia đình thân nhân liệt sĩ tìm được hài cốt nhưng ông Thao vẫn còn nhiều dự định. Ông bảo, những việc làm của ông chưa đáng là bao bởi còn nhiều đồng đội chưa được tìm thấy hài cốt. Ông mong muốn có thêm sức khỏe, có đôi chân dẻo dai cùng trí nhớ tốt để tiếp tục thực hiện tâm nguyện của minh.