Trong số 8 bị cáo lĩnh án vắng mặt TAND Hà Nội tuyên trưa 4.1 có cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty AIC, cựu Phó Tổng Giám đốc Công ty AIC Trần Mạnh Hà...

Dư luận quan tâm rằng, họ có quyền kháng cáo, bởi theo thông báo của chủ toạ, trong vòng 15 ngày, thủ tục tố tụng này phải thực hiện.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Hà Thị Khuyên - Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, tại tiểu mục 1 Mục I Nghị quyết 05/2005/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, tại Điều 331 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định những chủ thể có quyền kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm gồm: Bị cáo, bị hại, người đại diện của bị cáo, bị hại; Người bào chữa có quyền kháng cáo để bảo vệ lợi ích của người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất mà mình bào chữa.

Và những chủ thể khác như nguyên đơn, bị đơn dân sự, người đại diện của họ có quyền kháng cáo phần bản án có liên quan đến việc bồi thường thiệt hại.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người đại diện của họ có quyền kháng cáo phần bản án có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự là người dưới 18 tuổi hoặc người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất có quyền kháng cáo phần bản án có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của người mà mình bảo vệ.

Người được Tòa án tuyên không có tội có quyền kháng cáo về các căn cứ mà bản án sơ thẩm đã xác định là họ không có tội.

Đối chiếu các quy định nêu trên thì chỉ có bị cáo là người chưa thành niên, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất thì người đại diện hợp pháp (đại diện theo pháp luật) của bị cáo mới có quyền kháng cáo toàn bộ bản án hoặc quyết định sơ thẩm.

Trong vụ án AIC, trường hợp các bị cáo đang trốn truy nã hoặc vắng mặt thì người thân thích không thể thay bị cáo đang trốn truy nã, bị cáo đang vắng mặt kháng cáo được.

Vì vậy, việc trốn truy nã và vắng mặt thì ít nhiều bị cáo sẽ bị ảnh hưởng làm hạn chế tới quyền kháng cáo.

Theo quy định tại Điều 343 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì Bản án, quyết định và những phần của bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án không bị kháng cáo, kháng nghị thì có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

Bị cáo vắng mặt có thể gửi đơn kháng cho tòa án trong thời hạn kháng cáo. Tuy nhiên đơn kháng cáo có được phía tòa án chấp thuận hay không thì phải đợi quyết định của toà án, trường hợp Viện kiểm sát kháng nghị bản án thì bản án cũng sẽ không có hiệu lực pháp luật.

Theo Khoản 1 Điều 333 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 thì thời hạn kháng cáo đối với bản án sơ thẩm là 15 ngày kể từ ngày tuyên án.

Đối với bị cáo, đương sự “vắng mặt tại phiên tòa” thì thời hạn kháng cáo tính từ ngày họ nhận được bản án hoặc ngày bản án được niêm yết theo quy định của pháp luật.

Trường hợp vụ án AIC có thể cơ quan tố tụng sẽ tiến hành niêm yết bản án theo quy định do trong vụ án có nhiều bị cáo đang trốn truy nã, xin xét xử vắng mặt. 

Trong vụ án AIC các bị cáo bị truy nã, khi đưa ra xét xử có bị cáo đã liên lạc với gia đình, luật sư bào chữa và tòa án xin xét xử vắng mặt, cũng có bị cáo bị truy nã nhưng không biết đang ở đâu, thì sau khi bản án do Toà án Nhân dân TP.Hà Nội tuyên có hiệu lực pháp luật, sẽ được thực hiện theo các quy định trên.

Trước đó, ngay trong ngày đầu mở phiên toà, chủ toạ đã kêu gọi 8 bị cáo trong vụ AIC đang bỏ trốn ra đầu thú để đảm bảo quyền và lợi ích cũng như hưởng khoan hồng của pháp luật. Song kết thúc phiên toà những người này vẫn vắng mặt.

Hội đồng xét xử cho hay, tám bị cáo vắng mặt là tự bỏ quyền lợi của mình. Tuy nhiên, toà cũng đã chỉ định các luật sư bào chữa cho các bị cáo vắng mặt. Hiện chỉ có bị cáo Nguyễn Đăng Thuyết từ Mỹ gửi đơn xin xét xử vắng mặt.