Một trong những “tiền tuyến” chống thẩm lậu từ Trung Quốc sang là TP.Móng Cái - dường như đang khó bề kiểm soát bởi có nhiều bến bãi giáp biên thuận lợi cho việc “ăn” hàng và 1 nguyên nhân cũng theo đánh giá của giới buôn bán là tình trạng lơ là, thậm chí có sự thông đồng của lực lượng canh gác chủ chốt vùng biên.
“Nóng” ngay từ tuyến đầu
Trước thực trạng gia tăng hàng chục vụ việc, mới đây, các cơ quan chức năng của Ban chỉ đạo (BCĐ) 389 Trung ương, Cục chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), Ban chỉ đạo 389 tỉnh Quảng Ninh và C46 - C47 (Bộ Công an) liên tục cắt cử lực lượng tham gia chống buôn lậu và ngăn chặn tình trạng buôn lậu ồ ạt ngay tại tuyến đầu là TP.Móng Cái - nơi có đường biên tiếp giáp với Trung Quốc.
Theo báo cáo của BCĐ 389 TP.Móng Cái: Các mặt hàng mà các đối tượng buôn lậu đưa vào Việt Nam gần đây là thuốc lá điếu, điện thoại di động, mỹ phẩm, ngoại tệ, đồ điện lạnh, pháo, hàng tiêu dùng... được đầu lậu cất chứa trên các con đò sắt neo đậu rải rác và trà trộn cùng với hàng hóa xuất nhập khẩu chính ngạch dọc các tuyến sông Ka Long, sông Bắc Luân (phía bên Trung Quốc)để chờ đêm tối lẻn đưa hàng vào TP.Móng Cái (Việt Nam).
Một trong những thuận lợi với giới buôn lậu là với địa hình mở, đường biên giới dài và con sông có chiều ngang hẹp, nên địa phương này hiện đang hình thành nhiều bến cập thuyền như: Bến ông Nho, bến ông Thuận, bến Cam, bến Chùa, bến Công binh, bến cây đa, bến bụi tre và bến Z2 tại 5 phường thuộc TP.Móng Cái đã dẫn đến việc thiếu kiểm soát từ lực lượng chức năng. “Các đầu lậu có thể cho hàng cập vào bất cứ bến đò nào chúng cảm thấy được bố trí cảnh giới đầy đủ và an toàn” - một cán bộ Hải quan Móng Cái nhận xét.
Không những vậy, dọc con sông tiếp giáp 2 nước và các khu vực bến đò kể trên, bằng mắt thường cũng nhận ra rằng, tại đây mọc lên rất nhiều các nhà kho, nhà tạm được ngụy trang và che chắn kín bưng mà theo người dân địa phương mô tả đây là các điểm cất, chứa hàng, chờ đợi thời cơ vận chuyển đi bằng những xe tải thùng kín, hay cất giấu trên những chuyến xe khách chạy vào nội địa. Với tình hình phức tạp như vậy trong những tháng qua, đã cho thấy hoạt động buôn lậu “nóng” ngày từ tuyến đầu.
Kiểm soát đường biên lỏng lẻo?
Điện thoại di động là mặt hàng “hót” nhất mà các đối tượng buôn lậu tổ chức đưa về Việt Nam tiêu thụ. Chỉ trong tháng 12.2017, riêng lực lượng tuần tra CSGT Công an tỉnh Quảng Ninh đã bắt 3 vụ với trên 900 chiếc Iphone các loại được mang lậu từ Trung Quốc vào Việt Nam. Những tháng gầy đây, nhiều vụ được cơ quan Hải quan, Công an, Quản lý thị trường “tóm” được cũng toàn điện thoại di động, thuốc lá thẩm lậu số lượng lớn hàng chục nghìn bao ở sâu trong nội địa, cách đường biên giới tới gần 150km. Câu hỏi đặt ra, tại sao các đối tượng buôn lậu lại dễ dàng vượt qua nhiều trạm, chốt kiểm soát khu vực biên giới, trước khi bị cảnh sát giao thông bắt giữ tại TP.Cẩm Phả và Hạ Long (?).
Còn sự việc gần đây, lợi dụng đường biên giới giáp với Trung Quốc, người dân các xã Quảng Đức (huyện Hải Hà) và Hải Sơn (TP.Móng Cái) đã liên tục sang Trung Quốc mua lợn thịt, lợn giống và thịt lợn giá rẻ mang về Việt Nam tiêu thụ. Hàng trăm con lợn không kiểm dịch được người dân, các đầu lậu mua mang từ Trung Quốc sang với giá 2 triệu đồng/con về xẻ thịt cung cấp ra thị trường.
Theo đánh giá của BCĐ 389 tỉnh Quảng Ninh, số vụ việc buôn lậu, gan lận thương mại hơn 5 tháng đầu năm được các lực lượng bắt và xử lý 923 vụ/897 đối tượng (giảm 30% so cùng kỳ) với giá trị hàng hóa là 17 tỉ đồng. Đã khởi tố 32 vụ/33 đối tượng; tiền phạt vi phạm hành chính là 24 tỉ đồng và truy thu thuế bổ sung 80 tỉ đồng (tăng 5% so cùng thời điểm).
Đáng nói là, đối với 47 kho, địa điểm tập kết tại 3 địa phương giáp biên giới, lực lượng chức năng đã tổ chức kiểm tra đồng loạt, nhưng chỉ phát hiện được 2 kho chứa tại khu khách sạn Hông Vận (Móng Cái) hơn 2,5 tấn lưới ngư cụ nhập lậu.
“Liên quan đến các bến đò, lối mở và kho bãi dọc tuyến sông Móng Cái, BCĐ 389 tỉnh Quảng Ninh đã yêu cầu BCĐ 389 TP.Móng Cái kiểm tra gắt gao, không để tồn tại những kho chứa, khu vực tập kết, trung chuyển hàng hóa, gia súc, gia cầm, thủy, hải sản nhập lậu. Vì đây là điểm mà các nhóm buôn lậu tập kết hàng “đánh” từ bến Trung Quốc sang” - Phó Trưởng phòng chống buôn lậu và xử lý vi phạm, Cục Hải quan Quảng Ninh Phạm Văn Minh nhận định.
Rõ ràng, công tác chống buôn lậu được tổ chức chặt chẽ, nhiều vòng lớp, nhưng 1 điều khó hiểu bấy lâu nay là ngay đầu tuyến (đường biên) với sự kiểm tra, canh gác dày đặc của lực lượng Biên phòng, nhưng không hiểu sao ở 1 khúc sông, bến đò nào đó, buôn lậu vẫn qua mặt được (?). Câu hỏi này ai cũng biết, nhưng không thể làm gì (?).