Sơ hở, thiếu sót trong quy định về hoạt động chứng khoán
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) vừa hoàn tất kết luận điều tra bổ sung, đề nghị truy tố 8 bị can cùng về tội "Thao túng thị trường chứng khoán", liên quan đến vụ Louis Holdings thổi giá hai cổ phiếu BII và TGG.
Theo kết luận, từ ngày 4.1.2021 đến 6.10.2021, ông Đỗ Thành Nhân - Chủ tịch HĐQT Louis Holdings và nhóm của Đỗ Đức Nam - Tổng Giám đốc Trí Việt đã thực hiện hơn 260 lần giao dịch mua bán, khớp lệnh nội bộ, khớp lệnh chéo, khớp lệnh cuối phiên tại giá ATC...
Qua đó, các bị can tạo ra cung cầu giả với số lượng lớn, tăng tính thanh khoản. Cuối cùng, họ đẩy giá 2 mã cổ phiếu BII và TGG tăng cao, thu lời bất chính trên 154 tỉ đồng...
Theo kết luận, qua công tác điều tra. xử lý vụ án trên thấy một số sơ hở, thiếu sót trong quy định pháp luật về hoạt động chứng khoán để các đối tượng lợi dụng thực hiện hành vi phạm tội.
Cụ thể, việc mở tài khoản chứng khoán dễ dàng, không kiểm soát nên các đối tượng đà lợi dụng thuê, nhờ người khác mở tài khoản để sử dụng các tài khoản này mua, bán tạo cung cầu giả, đẩy giá lên cao, thu lợi bất hợp pháp.
Bên cạnh đó, việc kiểm soát vay vốn theo hình thức vay hợp tác đầu tư còn nhiều sơ hở, pháp luật chưa kịp điều chỉnh, các đối tượng đã lợi dụng sử dụng Công ty chứng khoán và Công ty thứ ba lách luật ký hợp đồng cho khách hàng vay (dưới dạng hợp tác đầu tư/hình thức góp vốn khác) với lãi suất thường cố định để thu lợi, từ đó các đối tượng có nguồn tiền giao dịch, mua bán, đẩy giá, thao túng, tăng tính thanh khoản các mã cổ phiếu “rác”, thu lời bất chính.
Cũng theo C03, tội phạm về thao túng thị trường chứng khoán diễn ra rất tinh vi, có tính tổ chức, gây ảnh hưởng và thiệt hại rất lớn đến nhà đầu tư và chính sách quản lý nhà nước đối với thị trường tài chính nói chung, thị trường chứng khoán nói riêng.
Tuy nhiên Bộ luật Hình sự đang quy định mức hình phạt liên quan đến hành vi thao túng thị trường chứng khoán còn rất thấp (phạt tiền cao nhất là 4 tỉ, hình phạt tù cao nhất là 7 năm; hình phạt tiền bổ sung cao nhất là 250 triệu) không đảm bảo sự răn đe, phòng ngừa.
Việc thiếu kiểm soát hoạt động của các mạng xã hội, để các đối tượng lợi dụng thành lập các hội, nhóm kín để hô hào, kích động, lôi kéo nhà đầu tư; để điều khiển và thao túng thị trường, thu lợi bất chính cho cá nhân và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư bị lôi kéo và thiếu thông tin.
Hiện nay chưa có các quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các khách hàng tham gia mua bán các mã chứng khoán trong giai đoạn bị thao túng để có căn cứ xác định thiệt hại.
Những kiến nghị
Theo đó, C03 kiến nghị đối với Bộ Tài chính và Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước nghiên cứu, tham mưu xây dựng, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật (Bộ luật Hình sự, Luật Chứng khoán, Nghị định xử phạt vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành) liên quan đến hoạt động của thị trường chứng khoán để bịt kín sơ hở, bất cập.
Tăng tính răn đe, phòng ngừa chung theo hướng: Tăng hình phạt, mức xử phạt nghiêm khắc hơn với hành vi thao túng thị trường chứng khoán; Quy định mỗi số điện thoại/email chỉ được sử dụng để mở 1 tài khoản chứng khoán.
Quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, quy trình, hạn mức, tỷ lệ cho vay đối với các mã chứng khoán thuộc diện kiểm soát, có thanh khoản thấp, không thuộc diện cho vay Margin đối với Công ty chứng khoán và Công ty tài chính.
Quy định giải pháp kỹ thuật để kiểm soát giao dịch của các cổ đông nội bộ theo hướng gắn trách nhiệm kiểm soát cho công ty chứng khoán chỉ cho phép cổ đông nội bộ giao dịch khi đã công bố thông tin đúng quy định.
Phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu sớm ban hành quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các nhà đầu tư bị thiệt hại do hành vi thao túng để có căn cứ xác định cấu thành tội phạm của các tội phạm về chứng khoán.
Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và các sở giao dịch chứng khoán cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảm bảo an toàn, ổn định thị trường chứng khoán; đảm bảo thị trường chứng khoán hoạt động minh bạch, lành mạnh.
Kịp thời phát hiện các giao dịch của các mã cổ phiếu nghi vấn, đáng ngờ được lôi kéo, hô hào thông qua các hội nhóm online, các diễn đàn, mạng xã hội, biến động giá bất thường có dấu hiệu nghi vấn thao túng...
C03 cũng đề nghị Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước xem xét xử phạt vi phạm hành chính về việc cho mượn tài khoản chứng khoán dẫn đến hành vi thao túng chứng khoán đối với các cá nhân, pháp nhân gồm: Công ty Louis Agro - Công ty Louis Holdings; Công ty Louis Capital; Hà Nguyền Uyên; Huỳnh Nguyễn Hương Trà; Ngô Thị Hoài Thanh; Ngô Thị Hoài Thương; Nguyền Thị Kiêu Liên; Nguyền Thị Minh Hiệp; Phan Thị Nga; Phan Thị Thanh Sen;