Theo dự kiến, ngày mai (25.8), TAND Hà Nội xét xử Nguyễn Đức Chung về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ", với cáo buộc hưởng lợi 3,8 tỉ đồng trong quá trình trồng cây xanh.

Đây là vụ án thứ 4 Nguyễn Đức Chung bị xử lý. Cựu Chủ tịch Hà Nội đang thi hành tổng cộng 12 năm tù tại 3 vụ án: Chiếm đoạt tài liệu mật liên quan vụ án Nhật Cường, mua sắm chế phẩm Redoxy-3C và can thiệp đấu thầu tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội.

Cùng vụ án cây xanh, 14 người khác bị xét xử bốn tội: "Buôn lậu; Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí; In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Theo cáo trạng, trước năm 2016, công tác trồng mới, thay thế cây xanh ở Hà Nội được thực hiện theo hình thức đấu thầu. Đến tháng 12.2015, khi được bổ nhiệm Chủ tịch UBND TP Hà Nội, Chung đã trực tiếp can thiệp, chỉ đạo việc trồng mới, chăm sóc, cắt tỉa cây xanh. Từ chỉ đạo của Chung, toàn thành phố "tạm dừng toàn bộ việc đấu thầu", chuyển sang đặt hàng từng quý.

Tại các cuộc họp với sở, ngành liên quan, Chung chỉ đạo "miệng", áp đặt cho Giám đốc Sở Xây dựng phải đặt hàng trực tiếp của Công ty Sinh Thái Xanh do Bùi Văn Mận làm giám đốc.

Mận không góp vốn nhưng đứng tên Giám đốc, còn mọi việc do Phó giám đốc Hoàng Thị Kim Loan đảm nhận. Mận lập công ty trên để làm dự án trồng cây khi đang trốn nợ ở Lâm Đồng, được Chung gọi về tham gia.

Thực hiện chỉ đạo của Chung, từ năm 2016 đến 2019, dù việc trồng mới cây xanh ở Hà Nội đủ điều kiện đấu thầu nhưng Ban Duy tu các công trình kỹ thuật đô thị thuộc Sở Xây dựng lại ký hợp đồng đặt hàng. Đơn vị này giao Công ty Cây Xanh (đơn vị trực thuộc UBND Hà Nội) và Công ty Sinh Thái Xanh trồng cây trước rồi mới lập dự toán, thẩm định.

Theo cáo buộc, khi thực hiện 10 hợp đồng với Ban Duy tu, Công ty Cây Xanh đã ký hợp đồng với thương lái trôi nổi trên thị trường để nâng khống giá đầu vào cây chà là, bàng lá nhỏ. Công ty Cây Xanh sau đó cùng cán bộ Ban Duy tu cung cấp báo giá sai quy định, hợp thức chứng thư thẩm định giá để "đẩy giá cây lên cao".

Khi Công ty Sinh Thái Xanh ký 6 hợp đồng với Ban Duy tu, Mận và Loan đã thông đồng, nâng khống giá cây chiêu liêu, keo, long não, sộp,... để thu lợi cá nhân.

Hậu quả của 16 hợp đồng ký với hai công ty trên đã gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước 34 tỉ đồng.

Trong vụ án, Vũ Kiên Trung - cựu Tổng Giám đốc Công ty Cây Xanh, đã cùng đồng phạm nâng khống giá cây và được thanh toán 17 tỉ đồng tiền chênh lệch. Số tiền chiếm hưởng này, Trung khai trích 4,7 tỉ đồng cho một số nhân viên chủ chốt, còn lại Trung hưởng 1,5 tỉ đồng.

Vũ Kiên Trung còn khai, đã trích từ 17 tỉ đồng này đưa cho Chung 2,6 tỉ đồng vào các dịp lễ, Tết năm 2016-2018 để cám ơn đã tạo điều kiện và chỉ đạo sở, ngành Hà Nội đặt hàng công ty.

Trong khi đó, Bùi Văn Mận khai, do được Nguyễn Đức Chung tạo điều kiện nên đã chi 1,2 tỉ trồng cây tài trợ cho Trường mầm non Yển Khê (Phú Thọ - cạnh nhà bố mẹ Chung).

Công ty của Mận trồng cây nhưng lấy tư cách của Chung tài trợ. Bùi Văn Mận cũng trồng nhiều loại cây tại nhà bố mẹ đẻ của ông Chung.

Theo cơ quan truy tố, những công ty này "có mối quan hệ thân thiết với Nguyễn Đức Chung". Từ sự hậu thuẫn của Chung, các công ty này đã hưởng lợi bất chính "số tiền đặc biệt lớn".

"Hành vi của Nguyễn Đức Chung xâm phạm vào hoạt động đúng đắn của cơ quan Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến dư luận trong các cơ quan ban ngành của Hà Nội, của nhân dân", cáo trạng nêu.

Cựu Chủ tịch Hà Nội đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của người đứng đầu thành phố để chỉ đạo cấp dưới đặt hàng trái quy định. Chung vì động cơ cá nhân mà làm trái quy định pháp luật về đấu thầu, để cho các cá nhân có quan hệ thân thiết với mình hưởng lợi bất chính số tiền đặc biệt lớn.

Tuy nhiên, Viện Kiểm sát cho rằng, Chung có nhiều thành tích xuất sắc, được tặng thưởng nhiều huân chương, bằng khen, giấy khen nên đề nghị giảm nhẹ khi xử phạt.

Mặt khác, liên quan đến vụ án, theo cáo buộc, một trong những đơn vị đầu mối thực hiện các hợp đồng là Ban Duy tu, Đỗ Anh Tuấn là giám đốc đã thiếu giám sát để cấp dưới thông đồng nâng khống giá cây, gây thất thoát ngân sách 34 tỉ đồng.

Tuấn trực tiếp ký 18 văn bản gửi Sở Tài chính đề nghị hướng dẫn về xác định đơn giá nhưng không được trả lời. Trong việc này, Tuấn được kết luận không có động cơ vụ lợi hay động cơ cá nhân.

Cáo trạng xác định, trong số cây trồng ở Hà Nội, có nhiều cây chà là và bàng Đài Loan được nhập lậu từ Trung Quốc. Hoàng Đình Văn - Giám đốc Công ty XNK Hoàng Anh Phát, khi được đặt vấn đề đã nhập lậu hơn 4.000 cây chà là và gần 2.000 cây bàng Đài Loan từ Trung Quốc theo đường sông Ka Long, thành phố Móng Cái, Quảng Ninh rồi chuyển tới Hà Nội.

Để che giấu, Văn chỉ đạo kế toán xóa hết dữ liệu trong máy tính nên cảnh sát không thể trích xuất đầy đủ. Qua việc buôn lậu, Văn đã thu lời bất chính 1,6 tỉ đồng. Gia đình bị can đã nộp hết số tiền này để khắc phục hậu quả.