Ngày 1.11, Công an Hải Phòng thông tin đã khởi tố Trần Văn Mạnh (25 tuổi) về hành vi "Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản" bằng hình thức kêu gọi ủng hộ từ thiện trên mạng xã hội Facebook, gây ảnh hưởng xấy đến tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Mạnh sử dụng điện thoại cá nhân lập nhiều tài khoản Facebook, rồi tìm kiếm và sao chép các bài viết có nội dung kêu gọi từ thiện của người khác, chỉnh sửa bài viết, sau đó ghép thông tin tài khoản cá nhân của mình ở cuối bài để nhận tiền, rồi đăng lên các hội, nhóm để kêu gọi ủng hộ từ thiện. Qua đó, Mạnh chiếm đoạt khoảng 600 triệu đồng của hàng trăm người.

Trước đó, Công an tỉnh Hà Nam cũng khởi tố Trần Văn Lâm (23 tuổi) là người đã thiết lập và sử dụng Fanpage “Hỗ trợ trẻ em” để thực hiện hành vi lừa đảo.

Lâm đã lập ra Fanpage “Hỗ trợ trẻ em” đăng gần 250 bài viết kêu gọi các cá nhân ủng hộ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, chủ yếu là các em nhỏ mắc bệnh hiểm nghèo. Từ đó, bị can chiếm đoạt được số tiền là 6,6 tỉ đồng.

Trao đổi với PV Lao Động, Luật sư Nguyễn Minh Long (Giám đốc Công ty Luật TNHH Dragon, Đoàn Luật sư Hà Nội) phân tích: Bên cạnh các hoạt động cứu trợ chính thống từ nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức xã hội thì có một số cá nhân lợi dụng tình thương nhằm kêu gọi từ thiện và trục lợi.

Thủ đoạn mà các đối tượng sử dụng là tạo lập các trang mạng xã hội (chủ yếu trên Facebook), sau đó đăng tải các bài viết, tạo dựng những nội dung không có thật về một số hoàn cảnh đang gặp khó khăn, hoạn nạn cần được giúp đỡ; hoặc giả mạo các trang mạng xã hội chuyên làm từ thiện được nhà nước cho phép, rồi đăng tải các bài viết kêu gọi cộng đồng mạng giúp đỡ.

Tinh vi hơn, một số đối tượng còn sử dụng các bài báo viết về các hoàn cảnh khó khăn đã được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng để dẫn nguồn trên Fanpage Facebook, rồi xen cài số tài khoản ngân hàng tiếp nhận từ thiện do các đối tượng tự tạo lập quản lý, để tiếp nhận nguồn tiền ủng hộ.

"Việc làm của các đối tượng này không chỉ ảnh hưởng tới an ninh trật tự của xã hội; gây hoang mang dư luận mà còn gây mất uy tín, làm mất lòng tin của nhân dân vào hoạt động tình nguyện thật sự, của các mạnh thường quân chân chính", luật sư Long nhìn nhận.

Theo ông Long, việc các đối tượng kêu gọi từ thiện nhằm mục đích trục lợi có thể xử lý về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Ngoài ra, theo Điều 8 Luật An ninh mạng năm 2018, các đối tượng sử dụng mạng máy tính, viễn thông cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng.

Người có những hành vi này còn có thể  bị xử lý hình sự theo quy định tại khoản 1, điều 288 Bộ luật hình sự về tội đưa hoặc sử dụng trái phép mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng Internet với mức phạt tù lên đến 3 năm.

Cũng theo ông Long, vừa qua Chính phủ đã ban hành Nghị định 93/2021 về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo vừa được ban hành có hiệu lực từ ngày 11.12.2021.

Một trong những điểm mới của nghị định này cho phép cá nhân được phép kêu gọi từ thiện song phải tuân thủ một số quy định. Nghị định 93 được ban hành là hành lang pháp lý cho các cá nhân từ thiện chân chính...

Việc cá nhân phải mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại khi kêu gọi quyên góp, sẽ giúp người đóng góp từ thiện có cơ sở để gửi tiền đến đúng người cần.

Luật sư đề nghị người dân cần thận trọng tìm hiểu, kiểm chứng kỹ các thông tin đăng tải kêu gọi ủng hộ từ thiện trên các trang mạng xã hội...

Các nhà hảo tâm nên lựa chọn các quỹ, chương trình từ thiện do Nhà nước, đoàn thể, quỹ xã hội, quỹ từ thiện được cơ quan có thẩm quyền cấp phép đứng ra tổ chức.