Nguyễn Ngọc Kiên (28 tuổi, quận Ba Đình) làm trong lĩnh vực ngân hàng, song anh ta có đam mê chơi sàn giao dịch Wefinex (dự đoán giao dịch tiền ảo - sự lên xuống của đồng Bitcoin) trên mạng internet nhưng bị thua lỗ.

Kiên nảy sinh ý định lừa đảo, đưa ra thông tin gian dối có thể đổi được tiền mới có mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng, 100.000 đồng vào dịp Tết Nguyên đán năm 2021.

Kiên thông báo, ai có nhu cầu thì sẽ chuyển tiền trước vào tài khoản cá nhân của Kiên, để bị can đổi hộ (không mất phí đổi).

Kiên hứa hẹn sau từ 2-7 ngày sẽ đổi được tiền mới cho các đồng nghiệp. Đến ngày hẹn, nếu đồng nghiệp nào hỏi, giục nhiều lần thì Kiên vào mạng internet tìm người đổi tiền mới (Kiên không biết tên tuổi, địa chỉ) và trả phí đổi theo thỏa thuận.

Số tiền đó Kiên trả cho đồng nghiệp một phần. Còn những người khác không giục hỏi thì Kiên ỉm đi.

Bằng thủ đoạn trên, từ tháng 12.2020 đến cuối tháng 1.2021, Nguyễn Ngọc Kiên đã chiếm đoạt của 17 đồng nghiệp tổng số tiền hơn 4,3 tỉ đồng.

Với hành vi trên của Kiên, TAND Hà Nội đã tuyên phạt anh ta 15 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Trong khi đó, nắm bắt được tâm lý người dân muốn đổi tiền mới để mừng tuổi đầu năm, dịp Giáp Tết Nguyên đán, trên các trang mạng xã hội, nhiều tài khoản đăng tải bài viết có nội dung là "đổi tiền mới".

Họ đưa ra những lời mời chào hấp dẫn như “phí đổi thấp”, “cam kết tiền thật”, “tiền nguyên seri”, mức chênh lệch cạnh tranh... để thu hút sự quan tâm của người có nhu cầu.

Họ còn sẵn sàng giao tiền tận nơi và cho kiểm tra trước khi nhận tiền. Việc thỏa thuận giá chênh lệch, mệnh giá tiền cần đổi, số lượng, địa chỉ giao nhận... được trao đổi qua tin nhắn.

Sau khi đã tìm được các “con mồi”, những người này sử dụng tài khoản ngân hàng “ảo” để nhận tiền chuyển khoản trước, sau đó cắt đứt liên lạc và không đổi tiền theo thỏa thuận.

Theo một điều tra viên Phòng Cảnh sát hình sự Công an Hà Nội, thủ đoạn trên của các đối tượng trên mạng xã hội nhằm chiếm đoạt tài sản của người cần đổi tiền.

Khi thực hiện giao dịch đổi tiền mới, chúng có thể đánh tráo tiền giả, hoặc “rút lõi” trong cọc tiền.

Trên thực tế, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng đã có quy định tại Thông tư 25/2013 về việc thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông.

Theo đó, chỉ những tổ chức được Nhà nước cho phép bao gồm: Ngân hàng Nhà nước, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước, Tổ chức tín dụng, Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước.

Ngoài các đơn vị này, mọi hoạt động thu, đổi tiền của cá nhân, tổ chức khác đều là bất hợp pháp.

Theo điểm a, khoản 5, Điều 30 Nghị định 88/2019 quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng đã quy định rõ, hành vi đổi tiền trái phép có thể bị phạt lên tới 80 triệu đồng.

Cụ thể, phạt tiền từ 20 đến 40 triệu đồng đối với hành vi thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật. Mức phạt áp dụng với cá nhân, còn với tổ chức sẽ tăng gấp 2 lần. Việc mua bán ngoại tệ không được cấp phép cũng là hành vi vi phạm pháp luật.

Để đảm bảo cho người dân đón Tết Nguyên đán an toàn, hôm 23.12.2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị 22 về tăng cường biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm.

Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức tốt công tác điều hòa và cung ứng tiền mặt, đáp ứng nhu cầu tiền mặt cho nền kinh tế cả về giá trị và cơ cấu mệnh giá; bảo đảm an ninh, an toàn kho quỹ; chỉ đạo hệ thống tổ chức tín dụng tổ chức tốt các dịch vụ ngoại hối, tăng cường hoạt động đổi ngoại tệ phục vụ nhu cầu của du khách nước ngoài.

Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động mua, bán ngoại tệ, vàng và thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật.