Nam thanh niên đâm chết người đối diện mức án nào?

Về vấn đề này, trao đổi với Lao Động, luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn Luật sư TPHCM cho biết, Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 dành riêng Chương XII, quy định đối với người chưa thành niên phạm tội. Người chưa thành niên là người từ độ tuổi 14 đến dưới 18 tuổi phạm tội, họ phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của chương này.

Theo đó, việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi, chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người dưới 18 tuổi phạm tội chỉ trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào những đặc điểm về nhân thân của họ, tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm.

Chỉ áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm tội khi xét thấy các hình phạt (cảnh cáo, phạt tiền hay cải tạo không giam giữ) và biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe, phòng ngừa.

Hình phạt tù có thời hạn chỉ được áp dụng là biện pháp cuối cùng với thời hạn ngắn nhất, vừa đủ để giáo dục, phục hồi đối với người chưa thành niên, trên cơ sở cân nhắc toàn diện điều kiện và hoàn cảnh phạm tội, thân nhân của người chưa thành niên.

Khoản 5 điều 91 Bộ luật hình sự quy định không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Do thiếu niên này mới 16 tuổi, nên dù có phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, với khung hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, tòa án cũng không được áp dụng hình phạt chung thân hoặc tử hình với họ.

Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù. Nếu là tù có thời hạn, mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.

Có nên tăng hình phạt với người chưa thành niên?

Trước câu hỏi là tình hình tội phạm ngày càng trẻ, có nên tăng hình phạt với người chưa thành niên? Luật sư Bình cho rằng, người chưa thành niên là người đang trong quá trình phát triển cả về sinh lí, tâm lí và ý thức. Đây là giai đoạn diễn ra những biến cố rất đặc biệt, có thể dẫn đến tình trạng mất cân bằng tạm thời trong cảm xúc của người chưa thành niên.

Trên thực tế, trạng thái thần kinh, trạng thái cảm xúc không cân bằng là yếu tố gây nên các hành vi lệch chuẩn. Có không ít trường hợp, do xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ, nhưng không kiềm chế được sự nóng giận, quá khích, nên người chưa thành niên đã phạm phải hành động sai lầm, thậm chí là thực hiện hành vi phạm tội.

Khi người chưa thành niên là chủ thể tội phạm, việc xử lý các em phải tuân theo nguyên tắc nhất định. Tinh thần của pháp luật hình sự là: "Việc xử lý người chưa thành niên phạm tội chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội.

Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi”.

Quy định này, không có nghĩa là coi nhẹ lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác, mà có ý nghĩa định hướng cho các cơ quan tiến hành tố tụng khi quyết định lựa chọn biện pháp xử lý cụ thể đối với người chưa thành niên.

Do đó, các quy định về chính sách hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội là hoàn toàn phù hợp với thực tiễn. Việc còn lại là tăng cường giáo dục cho các em, để phòng ngừa xảy ra tội phạm, chứ không phải là để xử lý nặng các em.