Tại phiên tòa sơ thẩm, các bị cáo và những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đã được triệu tập. Theo hồ sơ vụ án, bị cáo Trần Duy Tuấn, trú tại Tiểu khu 9, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La được xác định là chủ mưu cùng với các đồng phạm đã khai thác trái phép 794,244 m3 gỗ trên diện tích 8,04 ha rừng phòng hộ.
Trước đó, từ tháng 7.2021, Báo Lao Động có loạt bài phản ánh về vụ phá rừng trên đỉnh Pha Đin. Đây là vụ phá rừng trái pháp luật có tính chất nghiêm trọng, có quy mô, có tổ chức.
Ngày 20.9.2021, ông Hà Lương Hồng - Chi cục trưởng Chi cục kiểm lâm tỉnh Điện Biên đã ký Quyết định khởi tố vụ án hình sự: Vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản. Sau đó, vụ án được giao cho Công an huyện Tuần Giáo trực tiếp điều tra.
Tuy nhiên, sau đó, vụ án phá rừng Pha Đin rơi vào bế tắc. Nguyên nhân được cho là giữa các cơ quan tố tụng không thống nhất được quan điểm điều tra, xử lý.
Sau đó, vụ phá rừng trên đỉnh Pha Đin đã được Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng, tiêu cực tỉnh Điện Biên đưa vào diện theo dõi chỉ đạo và yêu cầu rút hồ sơ, giao cho Công an tỉnh điều tra, xử lý.
Liên quan đến vụ "Phá rừng trên đỉnh Pha Đin", Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Điện Biên đã bắt 5 bị can để điều tra, gồm: Trần Duy Tuấn, Trương Văn Cường là các đối tượng trực tiếp khai thác và tổ chức khai thác. Ngoài ra còn có Lầu A Dùa - Chủ tịch UBND xã Tỏa Tình; Phạm Duy Nguyện - kiểm lâm viên phụ trách địa bàn xã Tỏa Tình và Đinh Văn Cường - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Tuần Giáo.
Ngày 14.7.2021, Báo Lao Động có bài "Bất lực nhìn rừng phòng hộ trên đỉnh Pha Đin bị chặt phá". Theo đó, tại khu vực đỉnh đèo Pha Đin thuộc huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, tình trạng tự ý khai thác rừng thông đang diễn ra nhộn nhịp trước sự "bất lực" của chính quyền xã và lực lượng kiểm lâm
Có mặt tại khu vực đỉnh đèo Pha Đin, phóng viên đã chứng kiến những hình ảnh tan hoang của hơn 100 hecta rừng thông vốn đang xanh tốt. Các loại máy móc đang hoạt động nhộn nhịp như một công trường.
Ông Lầu A Dùa - Chủ tịch UBND xã Tỏa Tình, huyện Tuần Giáo cho biết: “Từ tháng 4.2021 người dân có đơn xin khai thác và xã đã gửi đơn lên các cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại chưa có 1 văn bản nào cho phép khai thác“.
Giải thích về việc không được cấp phép nhưng doanh nghiệp và người dân vẫn khai thác, ông Dùa cho biết: Tôi cũng hiểu được trách nhiệm về quản lý Nhà nước của UBND xã, tuy nhiên doanh nghiệp nói họ đã xin ý kiến cấp trên nên tôi không biết nói gì thêm...”
Còn ông Phạm Việt Hùng, Phó hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Tuần Giáo thì cho rằng: “Chưa có văn bản nào cho phép khai thác hơn 100 hecta rừng phòng hộ tại khu vực này. Đây là việc bà con tự khai thác và bán lại cho doanh nghiệp. Do bà con ngại va chạm với các cấp chính quyền nên nhờ doanh nghiệp đứng ra làm thủ tục và hướng dẫn khai thác“...
Sau đó, Báo Lao Động tiếp tục có nhiều loạt bài phản ánh về những vấn đề xung quan vụ việc này: Vì sao chính quyền xã, kiểm lâm bất lực vụ phá rừng trên đỉnh Pha Đin? Vì sao vụ phá rừng trên đỉnh Pha Đin bất động sau hơn 1 năm? Văn bản số 2249 có phải tín hiệu “đèn xanh”?...
Đến nay, sau gần 2 năm Báo Lao Động phản ánh, vụ án đã chính thức được đưa ra xét xử.