Di tích căn biệt thự của em trai Ngô Đình Diệm hoang vu đến “rợn người”
NGUYỄN LUÂN – THÀNH TRUNG
LDO
|
21/03/2024 18:30
HUẾ - Ngoài là Di tích lịch sử cấp Quốc gia, căn biệt thự 2 tầng của Ngô Đình Cẩn (em trai Ngô Đình Diệm) đã vắng bóng người hơn nửa thế kỷ, khiến di tích này trở nên hoang vu, lạnh lẽo đến “rợn người”.
Với diện tích đất gần 8.000 m2 ở đường Thiên Thai, phường An Tây, TP Huế, khu đất Di tích nhà Ngô Đình Cẩn trước đây vốn là của một người Sài Gòn tên Bát Tấn. Vị này sau đó bán lại cho Bùi Duy Tín, một vị quan triều Nguyễn.Về sau, con cháu của quan Bùi Duy Tín bán lại cho một thương nhân người Hoa tên là Lý Lâm Tinh sử dụng.Năm 1956, dưới áp lực, ông Lý Lâm Tinh phải nhường lại toàn bộ khu vườn này cho người em trai của Ngô Đình Diệm. Khi có được khu đất, Ngô Đình Cẩn đã khai thác, xây dựng trong khuôn viên một số công trình như khu biệt thự 2 tầng, nhà thuỷ tạ, hồ khánh nguyệt và vườn cây ăn quả.Thời điểm đó, Ngô Đình Cẩn được anh trai Ngô Đình Diệm giao quản lý khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Do đó, Ngô Đình Cẩn đã chọn khu đất trên làm nơi để nghỉ ngơi, vui chơi giải trí.Đồng thời trực tiếp chỉ đạo tay sai thực hiện các hành động tra tấn tù nhân tại nhà tù Chín Hầm (cách di tích khoảng 1 km).Theo tìm hiểu, trong ý định của Ngô Đình Cẩn, ông cho dựng ngôi nhà hai tầng bằng bê tông cốt thép, dự tính sẽ làm nhà thờ cho các vị tiền bối. Nhưng ý định đó không thực hiện được vì nhà xây chưa xong thì bị đảo chính vào ngày 3.11.1963.Năm 1964, sau khi Ngô Đình Cẩn bị tử hình, biệt thự không có người ở trở nên hoang vắng rồi dần xuống cấp.Ghi nhận của Lao Động, ngay từ lối đi vào biệt thự, cây cỏ dại mọc lên um tùm, phủ kín đường đi và một số hạng mục.Bước vào bên trong, những hạng mục bê tông của biệt thự 450m2 bị rạn nứt, để lộ sắt thép; rêu phong, cỏ dại mọc bám khắp nơi.Phần mái ngói và các họa tiết rồng hư hỏng nặng.Mặc dù các hạng mục đã xuống cấp nhiều năm, tuy nhiên phần trần nhà không hề bị thấm dột.Những vỏ chai dùng để sử dụng chất kích thích của một số đối tượng xuất hiện bên trong căn biệt thự.Sự xa hoa một thời của căn biệt thự giờ đây trở nên ma mị đáng sợ, không một bóng người ra vào.Công trình nhà thủy tạ chỉ toàn rác, cây cỏ.Lãnh đạo Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế cho biết, nhà Ngô Đình Cẩn đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử lưu niệm sự kiện cấp Quốc gia tại Quyết định số 2015/QĐ-BT ngày 16.12.1993.Lãnh đạo Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế cho biết, nhà Ngô Đình Cẩn được công nhận di tích cùng thời điểm, cùng quần thể với di tích lịch sử Chín Hầm gần đó (ngôi nhà Ngô Đình Cẩn ở, chứng kiến những tội ác của Cẩn với những người yêu nước ở khu biệt giam Chín Hầm). "Hiện nay, vì nguồn lực và con người hạn chế nên chúng tôi ưu tiên phát triển, ưu tiên về di tích lịch sử Chín Hầm để trở thành địa chỉ đỏ giáo dục về lịch sử, lòng yêu nước và truyền thống cách mạng. Còn nhà Ngô Đình Cẩn chúng tôi không có đủ nhân lực để trực ở đó mà chỉ có đội dọn dẹp, chỉnh trang di tích định kỳ" - lãnh đạo Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế thông tin.“Ngoài thiếu nguồn lực, vì đây là địa điểm rất ít người tham quan, tìm hiểu cũng như công trình đã xuống cấp, u ám nên chúng tôi chỉ cắm biển cảnh báo, dọn vệ sinh thường xuyên và vẫn mong muốn có thể xã hội hóa để bảo tồn di tích này trong thời gian tới” - lãnh đạo Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế nói.
Chín Hầm nằm giữa một vùng đồi thông dưới chân núi Thiên Thai (còn gọi là núi Ngũ Tây), cách biệt thự của Ngô Đình Cẩn khoảng 1km. Tuy gọi là Chín Hầm nhưng thực chất có tám hầm và một trại lính gác.
Năm 1941, thực dân Pháp xây dựng khu Chín Hầm trên một quả đồi nhỏ để cất giấu vũ khí. Năm 1945, sau khi Nhật đảo chính “hất cẳng” Pháp (ngày 9.3), quân Pháp đã lấy toàn bộ vũ khí, các hầm bị bỏ trống từ đó.
Đến thời kỳ Ngô Đình Cẩn cai quản miền Trung đã cải tạo và sử dụng Chín Hầm thành khu biệt giam những người yêu nước hoặc có tư tưởng chống đối chế độ độc tài gia đình trị họ Ngô, khu vực Chín Hầm từ đó trở thành vùng cấm.
Nhà Ngô Đình Cẩn và khu vực Chín Hầm đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử lưu niệm sự kiện cấp Quốc gia tại Quyết định số 2015/QĐ-BT ngày 16.12.1993. Hiện nay, di tích do Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế trực tiếp quản lí, UBND TP Huế là đơn vị phối hợp quản lí.