Nhà văn hóa Hữu Ngọc sinh năm 1918, cuộc đời ông trải qua gần trọn thế kỉ 20 và bắc cầu thế kỷ 20-21.

Ông đã đi qua và chứng kiến nhiều mốc son lịch sử quan trọng của đất nước trải dài cả trăm năm và với bề dày văn hoá, bằng một trí tuệ uyên bác, ông cho ra đời những cuốn sách "Hữu Ngọc - Đồng hành cùng thế kỷ văn hóa - lịch sử Việt Nam". Cuốn sách giới thiệu lịch sử văn hóa Việt Nam qua chân dung những người cùng thời với nhà văn hóa Hữu Ngọc.

Qua những bài ký ngắn của mình được tập hợp trong cuốn sách, Nhà văn hóa Hữu Ngọc đưa đến cho độc giả trong và ngoài nước một cái nhìn mới về văn hóa Việt.

Ông dẫn dắt người đọc theo chiều dài lịch sử, qua những con người cùng thời - những người ông trực tiếp gặp, giao lưu hoặc chịu ảnh hưởng gián tiếp, bao gồm cả ở trong nước và nước ngoài; những cá nhân (nhân vật xuất sắc và cả người bình thường), và tập thể vô danh (cộng đồng dân tộc, nhóm người trong xã hội...) - những người giờ ít nhiều đã về với cõi thương nhớ.

Nhiều nhân vật tưởng như rất quen thuộc, ta cũng đã từng biết, đã từng đọc khá nhiều về họ qua các trang sách sử, hay các công trình nghiên cứu. Nhưng đến cuốn sách này, ta vẫn ngỡ ngàng, như mới “nhìn” thấy họ lần đầu. Mỗi bài viết là một lời nói từ con tim của chính Hữu Ngọc.

Phần một của cuốn sách được chia ra nhiều mục bao gồm: Những nhân vật trước năm 1945 thời Pháp thuộc với những người mở đường (Nguyễn An Ninh, Hồ Chí Minh, Huỳnh Thúc Kháng,...), trí thức mới (các thầy Trường Bưởi “thời Tây”, Dương Quảng Hàm, Hoàng Xuân Hãn,…), những nhà văn hiện đại thế hệ đầu (Tản Đà, Nguyễn Tuân,…) và những nghệ sĩ Canh Tân (Nguyễn Đỗ Cung, Phan Khắc Khoan,…).

Nhân vật Việt Nam từ 1945 với những người cầm bút (Hoàng Cầm, Phạm Hổ,…) cùng nhiều nghệ sĩ, nhà nghiên cứu và thế hệ xếp bút nghiên khác…

Hữu Ngọc cũng dành riêng chương hai cho những nhân vật nước ngoài, trong đó có nhà văn Sara Lidman (Thụy Điển) sinh ra để lên án những bất công trong xã hội, nhà Việt Nam học G. Boudarel (Pháp) gắn bó với Việt Nam từ kháng chiến chống Pháp đến hơi thở cuối cùng.

Đáng chú ý là câu chuyện về nữ nhà văn Yveline Feray đã bỏ ra nhiều năm trời nghiên cứu, nhập vai, nhập cảnh để viết tiểu thuyết Vạn Xuân (Dix milles printemps) dày hơn 800 trang về Việt Nam,...

Ngoài ra, cuốn sách còn tập hợp những ý kiến người cùng thời về Hữu Ngọc, được in trong phần phụ lục. Có thể xem đây như một cuốn hồi ký cuộc đời Hữu Ngọc, trong đó có những trang viết đa diện về văn hóa dân tộc. Với lối văn mộc mạc, không son phấn, nhà văn hóa Hữu Ngọc đã khắc họa “chân dung người cùng thời” một cách sắc nét những vẻ đẹp, những tinh túy mà chúng ta muốn nắm bắt và khám phá.