Theo Tổng cục Thuế, thu thuế VAT chiếm tới 25% tổng thu ngân sách hằng năm. Trong điều kiện ngân sách còn hạn hẹp, bội chi lớn thì tìm thêm nguồn thu đang bị thất thoát là một nhiệm vụ quan trọng của ngành tài chính.
Theo ĐH Fulbright, “kinh tế ngầm” chiếm khoảng 25-30% GDP, trong đó trốn thuế là một bộ phận trong nền kinh tế ngầm đó, đang làm thất thu ngân sách của Nhà nước.
Trên thị trường Việt Nam, hiện tượng bán hàng không viết hóa đơn, hoặc có là hóa đơn không có giá trị pháp lý, đang xảy ra khá phổ biến đối với nhiều tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa dịch vụ trên các kênh bán hàng từ chợ đến trung tâm thương mại.
Về phía người tiêu dùng, cá nhân tiêu dùng cho gia đình và bản thân phổ biến không lấy hóa đơn. Việc này vô hình chung đã tiếp tay cho việc lách và trốn thuế của một số tổ chức cá nhân và DN, làm thất thoát ngân sách Nhà nước.
Mặc dù Luật Thương mại có từ lâu đã quy định “bán hàng từ trị giá từ 200 nghìn đồng trở lên đều phải xuất hóa đơn hợp pháp cho khách hàng”. Gần đây, một bạn đọc từng công tác, học tập ở Đài Loan viết trên trang xã hội: “Tôi đã gây hại cho đất nước vì đi mua hàng ở siêu thị tại Việt Nam mà không lấy hóa đơn”.
Thực chất, siêu thị có xuất hóa đơn, tuy nhiên không phải là hóa đơn VAT mà chỉ là hóa đơn bán hàng thông thường in từ máy tính tiền hoặc viết bằng tay. Chúng ta có thể đếm trên đầu ngón tay các siêu thị, nhà hàng, cung cấp dịch vụ của nước ngoài và của VN xuất hóa đơn VAT. Hiện tượng đó đã nói lên việc sử dụng hóa đơn bán hàng dịch vụ trên thị trường chúng ta phổ biến là chưa đúng các quy định, dẫn tới việc thất thu ngân sách của Nhà nước.
Từ những vấn đề nêu trên, Bộ Tài chính cần có những quy định chi tiết về việc bán hàng và dịch vụ phải xuất hóa đơn VAT 100%, nhất là đối với các đơn vị DN kinh doanh có địa điểm và vị trí cố định. Thậm chí có thể tổ chức xổ số ngẫu nhiên từ con số thứ tự ghi trên những tờ hóa đơn VAT để khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn VAT. Đây là biện pháp hữu hiệu mà nhiều nước tiên tiến đã áp dụng từ lâu, đem nhiều lợi ích cho người tiêu dùng và đất nước.