Có thể nói đây là những động thái hết sức mạnh mẽ và đáng hoan nghênh của Chính phủ trong việc siết chặt “dòng rác phế liệu” đang ồ ạt vào Việt Nam, diễn ra hết sức nghiêm trọng.

Nghiêm trọng trong cả những con số đang như một tai họa: Khu vực cảng biển Hải Phòng tồn 6.700 container phế liệu, TP.HCM tồn 14.600 container, Bà Rịa - Vũng Tàu hơn 6.500 container..., tổng cộng cả nước tồn 28.000 container phế liệu.

Nghiêm trọng khi dòng phế liệu ầm ầm nhập: Năm 2017, Việt Nam nhập khẩu 5,2 triệu tấn sắt thép phế liệu, cao gấp đôi so với năm 2016 (2,7 triệu tấn); phế liệu giấy tăng gần gấp bốn lần từ 338 ngàn tấn lên 1,3 triệu tấn; phế liệu nhựa tăng gấp năm lần từ 18 ngàn tấn lên 90 ngàn tấn… Đặc biệt, trong 5 tháng đầu năm 2018, khối lượng nhập khẩu phế liệu nhựa tiếp tục tăng đột biến, gần gấp đôi so với cả năm 2017, tức gần 180 ngàn tấn. Tổng cộng, đã có tới 3 triệu tấn phế liệu vào VN trong chỉ 5 tháng.

Và nghiêm trọng ở cả con số các DN nhập phế liệu đang tăng nóng bất thường. Theo Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Văn Thức, tổng số các DN nhập khẩu và sử dụng phế liệu trên cả nước là 256. Chỉ có 153 DN (chiếm 59,76%) nghiệp nhập khẩu phế liệu để trực tiếp phục vụ sản xuất, trong khi 103 DN (40,24%) là nhập khẩu ủy thác.

Và đây chính là nguồn cơn gây nên tình trạng “rác thải mà không có tên người gửi, về cảng không có người nhận”.

Trong cuộc họp Thường trực Chính phủ hôm qua, Thủ tướng đã đưa ra những biện pháp bất mạnh mẽ và cứng rắn trong việc ngăn chặn phế liệu vào VN.

Rằng phải “điều tra, xử lý, truy đến cùng các container phế liệu đã vào Việt Nam không có người nhận..., làm rõ nguyên nhân, khởi tố một số vụ để răn đe.

Rằng “làm rõ tác động từng sản phẩm phế liệu, có danh mục phế liệu đủ điều kiện, đủ tiêu chuẩn để nhập vào Việt Nam với tinh thần là giảm danh mục tối đa, tránh tình trạng “lợi bất cập hại” do nhập phế liệu”.

Rằng phải “xử lý tiêu hủy, di dời các container phế liệu”.

Quan trọng hơn, Thủ tướng nhấn mạnh cần rà lại tất cả các giấy phép còn hạn ngạch, không cấp mới giấy phép doanh nghiệp nhập phế liệu.

Muốn “không để Việt Nam trở thành bãi thải”. Rất rõ ràng, phải bắt đầu từ việc ràng buộc rõ ràng trách nhiệm với các bộ ngành, cơ quan, để chẳng hạn những container rác vô chủ không phải là thứ “từ trên trời rơi xuống”.