Con số giảm thu 300 năm được Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc công bố bên hành lang Quốc hội chiều qua.
Lưu ý rằng, đó là kết quả kiểm toán từ 60 dự án theo hình thức PPP.
“Nếu không kiểm toán thì có thu hồi được các dự án đã thu vượt không? Có giảm được thời gian thu phí không?”- ông Phớc đặt câu hỏi mà thực ra bản thân câu hỏi cũng là câu trả lời.
Năm ngoái, dư luận cũng từng xôn xao khi kết quả kiểm toán tại 7 dự án BOT cho ra kết quả: Giảm trừ chi phí đầu tư 665,8 tỉ đồng, giảm thời gian thu phí 56,4 năm.
Cái sai - nhiều lắm - từ việc nâng mức đầu tư, sai đơn giá, sai khối lượng..., và kể cả những cái sai mà dân vẫn bảo “khôn thế quê tao đầy”: Sử dụng nguồn vốn thu phí BOT để hoàn vốn cho hạng mục không thuộc dự án.
Có nghĩa rằng có cái sai nào thì sai cả. Có nghĩa rằng cứ sai được là sai.
7/9 dự án bị giảm chi phí, giảm thời gian thu phí 56,4 năm hay 60 dự án giảm thời gian thu phí 300 năm! Phải chăng là cứ sờ đâu là sai đấy?!
Câu hỏi của Tổng Kiểm toán, con số 300 năm mà ông Phớc công bố, cho thấy hiệu quả không thể phủ nhận của kiểm toán, của thanh kiểm tra, giám sát..., nhưng nó cũng cho thấy các hình thức đầu tư huy động vốn xã hội hoá mà điển hình là BOT bị lợi dụng như thế nào. Lợi dụng đến mức nếu chỉ nói là kẽ hở thôi thì những sân sau, những nhóm lợi ích chắc sẽ mở tiệc ăn mừng.
Quay lại chuyện thời sự là các dự án cao tốc Bắc - Nam rất khó khăn trong thu hút PPP để đến mức phải chuyển sang đầu tư công.
Lý do: Hãy nhìn ngay con số 300 năm. Dường như khi bị siết chặt, những dự án hạ tầng không còn là miếng bánh để có thể xin - cho, chia chác được nữa.
Nhưng con số 300 năm giảm thu với chỉ 60 dự án được kiểm toán cũng đang đặt ra và cần được trả lời: Còn bao nhiêu dự án, còn mấy trăm hay mấy ngàn năm thu phí oan còn ở đâu đó?
Hôm trước, cũng trước Quốc hội, đã có ý kiến thắc mắc vì sao kiểm toán lại kiểm tra ngay cả phần vốn tư nhân trong các dự án công tư.
Nhưng hôm nay, thời gian 300 năm giảm thu, đỡ 300 năm gánh nặng cho dân đã chính là một câu trả lời thuyết phục nhất, được dân ủng hộ nhất.