Ban đầu, dư luận “cười rớt răng” khi tờ giấy ra viện của bệnh nhân Nguyễn Văn N. (55 tuổi) được đưa lên mạng xã hội. Cười, vì dù là bệnh nhân nam giới, nhưng lại được chẩn đoán “sảy thai tự nhiên” (không hoàn toàn, không có biến chứng).

Cười đó, nhưng rồi mếu đó. Bởi trên tờ giấy ra viện, ngoài chữ ký của bác sĩ chịu trách nhiệm chính, còn có chữ ký và đóng dấu của một lãnh đạo Bệnh viện đa khoa Kim Sơn, Ninh Bình, cũng bác sĩ, đương nhiên. Có nghĩa là có tới hai bác sĩ, về nguyên tắc, phải chịu trách nhiệm.

Cười còn không nổi ở giải thích sau đó rằng, “nhân viên hành chính nhập nhầm thông tin dữ liệu”, còn các bác sĩ “không để ý” khi ký xác nhận.

Vẫn là lỗi đánh máy, nghe rất quen! Dẫu đối tượng của sự tắc trách trong ngành y là sức khỏe, sinh mạng người bệnh.

Cũng “y như robot” là trường hợp Điện lực Hoàng Mai trịnh trọng gửi giấy thông báo cắt điện đối với một hộ dân vì số tiền nợ lên tới... 72 đồng. (Được ghi rõ cả bằng số và chữ).

Tờ thông báo như một chiến thư, nêu rõ "Công ty điện lực Hoàng Mai sẽ ngừng cấp điện kể từ 8h30 ngày 28.12.2017”... và đề nghị khách hàng thanh toán số tiền điện đã nợ tại đội quản lý điện để việc cấp điện được liên tục".

Số tiền thiếu nợ 72 đồng chỉ là đuôi lẻ trong hóa đơn tiền điện của khách hàng, do khách hàng này sử dụng dịch vụ thanh toán qua điện tử (Bankplus) nên số tiền lẻ còn lại được hệ thống in ra tự động. Điều đó đúng, nhưng không lẽ cái ông giám đốc ký tên, triện dấu đòi nợ ký cũng chẳng buồn nhìn?

Trong cả 2 vụ việc vừa xảy ra đều có một điểm chung là những người “dấu đè chữ ký” đã hoàn toàn, thậm chí không nhìn, thứ mà mình ký. Và sau đó là... “lỗi đánh máy”, là “hệ thống”. Cách chịu trách nhiệm và cách đổ trách nhiệm cũng vô cảm cứ như thể là tự động, trình tự như một robot được lập trình sẵn vậy.

Cả ngành y tế và ngành điện đang nói tới cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với việc ứng dụng cơ giới hóa, tự động hóa, với trí tuệ nhân tạo và robot. Nhưng tính chịu trách nhiệm thì vẫn phải là con người, là những công chức ăn lương từ thuế của người dân.

Có thể, sự vụ chỉ là nhỏ, chưa gây ra hậu quả trực tiếp. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu cái lỗi đánh máy ấy chẩn đoán bệnh nhân mắc ung thư, hay chỉ định đưa bệnh nhân xuống nhà đại thể? Sự việc sẽ đi đến đâu nếu khách hàng của điện lực Hoàng Mai sẽ cầm tới tờ 100 đồng để trả món nợ và quyết đòi về 28 đồng tiền thừa?