Buổi sáng 4.10.2022, những công chức tư pháp - hộ tịch một quận ở TPHCM vẫn yêu cầu tất cả các thủ tục đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn đều phải cung cấp hộ khẩu để xác định được thông tin cư trú của công dân.
Lý do rất đơn giản: Quy định đối với việc kết hôn chẳng hạn, là phải thực hiện tại nơi thường trú. Nếu không có hộ khẩu thì chịu, bởi không thể xác định được nơi thường trú của công dân. Còn số định danh cá nhân và thông tin công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (Cơ sở dữ liệu) chỉ có thể thay thế nếu công chức hộ tịch có thể truy cập vào Cơ sở dữ liệu.
Theo báo Thanh Niên, tại TPHCM, công chức tại các cơ quan công quyền mới chỉ khai thác được dữ liệu hộ tịch từ 12,8 triệu hồ sơ đăng ký kết hôn, khai sinh, khai tử và đăng ký nhận cha, mẹ, con của công dân trên địa bàn.
Hãy chú ý đến thời điểm ngày 4.10.2022, tức là chỉ gần 3 tháng trước khi sổ hộ khẩu vĩnh viễn được xoá bỏ.
Có nghĩa rằng quy định là quy định, còn thực tế là thực tế.
Nếu sổ hộ khẩu được xoá bỏ vào ngày 1.1.2023 tới đây, công dân còn bị buộc phải trình sổ hộ khẩu giấy nữa không?
Tuyệt đối không. Đây là quy định của pháp luật. Chính phủ đã có nghị quyết yêu cầu bãi bỏ tất cả các quy định yêu cầu công dân xuất trình sổ hộ khẩu. Bộ Tư pháp, vừa xong, cũng đã chính thức bãi bỏ 37 thủ tục liên quan đến sổ hộ khẩu.
Nhưng thực tế thế nào thì chỉ có thực tế mới có thể trả lời.
Bởi chính thực tế cũng đang cho thấy việc kết nối dữ liệu, liên thông dữ liệu đang không chỉ là “chưa thực sự tốt” mà còn là một vấn đề.
Chẳng hạn dù đã tích hợp trong căn cước công dân, nhưng mới chỉ có 4,9/5,7 triệu thông tin Bảo hiểm xã hội, 2,6/5,3 triệu thông tin giấy phép lái xe được xác thực thành công và hiển thị trên ứng dụng.
Chưa kể không ít công dân vẫn đang sử dụng chứng minh nhân dân 9 số (cũ)... chắc chắn sẽ gặp khó trong việc làm các thủ tục mà không có hộ khẩu, không thể hiện thông tin trong cơ sở dữ liệu.
Để có thể thực sự chấm dứt những "đoạn trường hộ khẩu", ngoài việc đẩy nhanh liên thông, khuyến khích hướng dẫn người dân hoàn thiện thông tin cá nhân, có lẽ còn cần chấm dứt cả một trở ngại rất lớn là thói quen đòi hỏi trong não trạng của cán bộ công chức trong cơ quan công quyền nữa.