Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Phước vừa họp khẩn để xác minh thông tin, truy tìm người giết hại những con chim Hồng Hoàng để xử lý theo pháp luật. Hồng Hoàng (còn gọi là Phượng Hoàng đất) là một loài chim quý sinh sống sâu trong rừng Vườn quốc gia Bù Gia Mập.
Do việc mất môi trường sống đang diễn ra cũng như bị săn bắn ở một số nơi nên mỏ loài chim này đắt gấp 3 lần ngà voi (6150 USD/kg) và được đưa vào sách đỏ của IUCN về các loài nguy cấp.
Sự việc được phát hiện khi một doanh nghiệp, rõ ràng mặt mũi, đưa hình ảnh đôi chim này lên mạng xã hội với status "có ai nhậu không, thiếu tay".
Vụ “ăn óc khỉ” cũng vậy, “sự thể” được chính “cư dân mạng” chia sẻ chóng mặt trong một sự phẫn nộ chưa từng thấy. Và từ ngữ bình luận, kiểu “man rợ” thực ra không có gì là quá đáng với những hình ảnh máu me, với cảnh ăn uống như thể “trong rừng” vậy.
Giữa vị doanh nhân “nhậu chim” ở Bình Phước với những thanh niên “ăn khỉ” ở Hà Tĩnh thực ra không nhiều khác biệt ở hành vi! Và quan trọng hơn, không khác ở cả nhận thức khi mà tận diệt được công khai như một sự “sành điệu”.
Và từ rất lâu rồi, những cao hổ, sừng tê, ngà voi được bày biện, khoe khoang trở thành một giá trị đẳng cấp, cho dù đẳng cấp ấy dựa trên sự tàn sát tự nhiên.
Con tê giác một sừng cuối cùng trên thế giới bị tuyệt chủng ở Việt Nam. Những nhà hàng thú rừng ngay bên ngoài “ngôi chùa nổi tiếng nhất Vịnh Bắc Bộ”. Đôi chim trên tay vị doanh nhân. Bộ óc khỉ trong...mồm những thanh niên biết livestream trên facebook. Và cả những cặp ngà voi trong biệt phủ, biệt thự nào đó.
Những điều ấy sẽ vẫn diễn ra. Những thứ đó vẫn ở đó mãi. Cho đến khi chúng xuất hiện trên mạng xã hội và chịu sự phán xét của cộng đồng.
Trong cả hai vụ nhậu chim và ăn óc khỉ, cơ quan chức năng đều tổ chức xác minh. Nhưng việc xử lý, rút cục, chỉ là một thứ tuần tự pháp luật, khi không còn có thể khắc phục được hậu quả nữa.
Nhậu chim, ăn khỉ, bày ngà voi, buôn sừng tê...chính ra, mạng xã hội và cộng đồng đang làm quá tốt trong việc điều chỉnh những hành vi đạo đức xã hội. Điều chỉnh, có thể bằng sự lên án, ngẫm ra cũng là một thứ giáo dục, để ít nhất nó dần sẽ không còn là một thứ đồ mà người ta có thể khoe khoang, để ít nhất, ít nhất nó không còn là “đẳng cấp” nữa.