Với sự tranh tài của học sinh đến từ 15 quốc gia, trong đó có các đội mạnh như Nga, Uzbekistan, Brazil, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ… Việt Nam nhất toàn đoàn. Đây là vinh dự không chỉ cho riêng ngành giáo dục nước nhà.
Mỗi lần có học sinh giành huy chương trong các cuộc thi quốc tế, lại cần đặt ra vấn đề về đầu tư cho những hạt mầm tài năng đất nước.
Quan sát các cuộc thi khác, ví dụ như những cuộc thi hoa hậu to nhỏ lớn bé từ cấp quốc gia đến cấp làng xã, được rất nhiều người quan tâm theo dõi. Mặc dù, báo chí có bức xúc lên về nạn "loạn hoa hậu", thì các cuộc thi người đẹp vẫn là sự kiện rất thu hút.
Và tất nhiên, có rất nhiều lời tụng ca dành cho hoa hậu, á hậu, cùng với các phần thưởng có giá trị vật chất. Đối với hoa hậu, á hậu các giải lớn, phần thưởng tiền tỉ, người đẹp về quê được chào đón rầm rộ như ngày xưa Trạng Nguyên "vinh quy bái tổ". Có trường hợp hoa hậu về thăm trường được các thầy nhất mực "kính trọng".
Đẹp đáng giá như vậy, thì học giỏi cũng đáng giá lắm chứ.
Nhưng hầu hết các học sinh giành huy chương trong các kỳ thi quốc tế ít được tôn vinh và dành nhiều phần thưởng đáng giá. Thông thường, các em được thưởng trong giới hạn được quy định.
Cụ thể, Nghị định 110 quy định: Học sinh, sinh viên, học viên đoạt giải trong kỳ thi Olympic quốc tế các môn học, thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật quốc tế, thi kỹ năng nghề thế giới được thưởng theo mức sau: Huy chương Vàng hoặc giải nhất: 55 triệu đồng; Huy chương Bạc hoặc giải nhì: 35 triệu đồng; Huy chương Đồng hoặc giải ba: 25 triệu đồng; Khuyến khích: 10 triệu đồng.
Các địa phương có điều kiện, có thể tìm nguồn để thưởng nhiều hơn. Ví dụ như TPHCM thưởng 200 triệu đồng cho em Nguyễn Việt Phong, học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, đoạt huy chương vàng tại Kỳ thi Olympic hóa học quốc tế 2022.
Nhưng so với các hoa khôi, hoa hậu, cầu thủ bóng đá, phần thưởng dành cho các huy chương vàng Olympic còn kém xa.
Nhưng điều quan trọng không phải là phần thưởng, mà là đầu tư cho tài năng phát triển, tạo ra nguồn nhân lực cao cho quốc gia. Nhà nước cần có chương trình cho các em đoạt huy chương du học ở các trường danh tiếng trên thế giới, để đất nước có các nhà khoa học "sánh vai với các cường quốc năm châu".
Không chỉ nhà nước, mà các doanh nghiệp có thể đầu tư để đào tạo nhân tài, phục vụ cho đơn vị mình, và đó cũng là sự đóng góp cho đất nước.
Việt Nam đang "khan hiếm" nhân tài khoa học cho nên ít có được các sản phẩm khoa học đạt chất lượng quốc tế. Chính vì vậy, phải có chiến lược quốc gia về tìm kiếm và vun trồng tài năng.