“Nó đang săn lùng chúng ta” là tựa đề tập đầu tiên trong series phim tài liệu Pandemic: How to Prevent an Outbreak (Đại dịch: Làm sao để ngăn chặn bùng phát) chắc không ngẫu nhiên, được Netflix chiếu đúng vào thời điểm corona đang hoành hành tại Trung Quốc.
SARS, H5N1, H1N1, MERS, Ebola... và giờ là corona, có lẽ đã quá quen thuộc với chúng ta, ở cảm giác sợ hãi vì những gì dịch bệnh gây ra.
Có thể tưởng tượng được không. Tất cả những dịch bệnh trên chỉ xảy ra liên tiếp trong vòng 2 thập kỷ qua với số người chết vượt xa rất nhiều các cuộc chiến tranh thông thường.
Có thể tưởng tượng được không, H1N1 từng tấn công 200 quốc gia với hơn nửa tỉ người nhiễm bệnh.
Có thể tưởng tượng được không, hầu hết cúm bắt đầu từ động vật: H5N1, lây nhiễm từ các loài chim di cư và gia cầm. MERS, bắt đầu từ lạc đà trung đông. Và corona, có thể bắt đầu từ những con dơi Vũ Hán và thói quen ăn thịt động vật hoang dã.
Kiểu “thảm sát” ấy chưa từng ngủ yên trong lịch sử. Và các chuyên gia y tế, trong phim, giải thích thế này: “Thảm sát”, ở chỗ chỉ 1 người nhiễm bệnh cũng có thể gây ra đại dịch.
Thảm sát, ở việc các biển thể của virus “gần như là vô số”, vượt ra ngoài khả năng miễn dịch tự nhiên của con người cũng như các loại vaccin mà con người từng chế ra, ngay cả đối với những loại được đánh giá có vai trò như cách con người biết dùng lửa.
Và sự nguy hiểm, là ở chỗ, so với tốc độ lây lan của Đại dịch cúm Tây Ban Nha hồi thế kỷ thứ 19, tốc độ lây nhiễm bây giờ tỉ lệ thuận với tốc độ di chuyển của con người, tựa như máy bay so với thuyền gỗ.
Hôm 30 tết, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, trong khi kích hoạt trung tâm khẩn cấp của Bộ Y tế để đối phó với virus corona đã khẳng định: Chính phủ, ngành Y tế ưu tiên tất cả, kể cả về kinh tế, với tinh thần luôn đặt mức cao hơn mọi biện pháp.
Cụ thể, dù các khuyến cáo dừng ở mức lây nhiễm hạn chế. Tuy nhiên do đặc thù đường biên giới trên bộ với Trung Quốc dài, khách Trung Quốc đến đông nên luôn đặt ở mức cao hơn... không phải ở mức lây nhiễm hạn chế mà ở mức lây nhiễm".
Phó Thủ tướng cũng nói các trường hợp xác định dương tính sẽ tiếp tục xét nghiệm, công bố trên tinh thần minh bạch.
Phải nói cách nhìn nhận, đặt vấn đề và sự cảnh giác của Chính phủ, của ngành y tế là cực kỳ chuẩn xác và tỉnh táo.
Bởi mối đe dọa về một đại dịch toàn thế giới khiến hàng chục triệu người tử vong mà “mối đe dọa có thật”- như kịch bản của Ủy ban Giám sát Sự sẵn sàng Toàn cầu.
Bởi, cái đáng sợ nhất, và cũng là nguy cơ khiến dịch bệnh lây lan nhanh nhất là sự thiếu hiểu biết của người dân.
Trong bộ phim của Netflix có những hình ảnh ở Cao Lộc, Lạng Sơn, nơi những người dân vẫn “mua gà chợ về ăn” bất chấp đại dịch.
Đại dịch chỉ có thể ngăn chặn chừng nào mỗi người dân cũng là một bác sĩ của chính mình, chừng nào mỗi người dân biết sợ, nhưng không thổi phồng sự sợ hãi.
Và chừng nào, họ cảnh giác và tự giác thực thi những cách phòng dịch - rất đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả: Luôn rửa tay sạch, hạn chế tiếp xúc đám đông, đến ngay cơ sở y tế khi có các dấu hiệu của bệnh, và nói không với thịt động vật hoang dã.