200.000 liều vaccine Pfizer với giá 39,90 USD/liều; 2 triệu liều vaccine AstraZeneca giá mỗi liều là 12 EUR... Đây là những con số kèm theo chữ “Có” trong thông báo của Sở Y tế Bà Rịa - Vũng Tàu.
Nhưng cũng chỉ chưa đầy 24h sau đó, lại có công văn “đính chính”. Trên một tờ báo, quan chức tỉnh này giải thích văn bản ban đầu "Mục đích để xác định nhu cầu, số lượng người cần vaccine để có kế hoạch làm việc với các doanh nghiệp đơn vị được Bộ Y tế công bố đủ điều kiện nhập khẩu và phân phối vaccine. Sau đó, tỉnh sẽ bàn tính đến phương án tiêm như thế nào".
Thật ra, lo cho dân chưa bao giờ là xấu cả.
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long đã tuyên bố rồi: “Chính phủ tạo mọi điều kiện, mở tất cả các cửa để sớm có vaccine cho toàn dân".
Bộ Chính trị hôm qua cũng vừa yêu cầu: Xem xét cho phép tổ chức, cá nhân đủ điều kiện theo quy định của nhà nước tham gia vào lĩnh vực mua, cung cấp vaccine... để đẩy nhanh việc mua và tổ chức tốt việc tiêm vaccine cho người dân...
Nhưng thực tế, việc chính quyền địa phương, doanh nghiệp có thể tự mua vaccine hay không lại không đơn giản.
Không đơn giản, vì một số hãng như Pfizer chẳng hạn, chỉ cung cấp vaccine cho các chính phủ trung ương và các tổ chức y tế quốc tế.
Không đơn giản, vì trong khi nguồn cung đang rất khan hiếm thì ngay cả có tiền cũng rất khó để có thể mua vaccine.
Không đơn giản, khi mà thế giới bắt đầu xuất hiện “lừa đảo vaccine”. (Thị trưởng thành phố Daegu- Hàn Quốc vừa phải xin lỗi do suýt bị lừa trong vụ được hứa bán cho 30 triệu liều vaccine Pfizer-BioNTech).
Nhưng cũng còn có một cái khó về cơ chế là chúng ta chưa hề có cơ chế.
Báo TTO dẫn lời một cán bộ Cục Quản lý dược nói vaccine là ngành kinh doanh có điều kiện, không thể tự các địa phương, doanh nghiệp nhập vaccine mà phải thông qua 36 doanh nghiệp được cấp phép.
Nhưng ngay cả 36 doanh nghiệp có giấy phép cũng đang vướng khi họ chưa hề rõ là nếu vaccine nhập về thì được bán cho địa phương, cho các đơn vị, doanh nghiệp có nhu cầu tiêm vaccine hay phải giao cho Bộ Y tế. Chưa rõ là doanh nghiệp nhập về thì có được tự tổ chức tiêm chủng và mức phí bao nhiêu…
Cả doanh nghiệp và người dân đều mong muốn được tiêm vaccine và tự trả tiền. Đó là một mong muốn chính đáng và cũng là một hình thức “xã hội hoá” để giảm tải gánh nặng kinh phí cho nhà nước.
Và trong khi tuyên bố “tạo mọi điều kiện, mở tất cả các cửa” thì chúng ta cũng cần một cơ chế -sớm, công khai- để tận dụng được mọi quan hệ, mọi nguồn lực. Cái cơ chế ấy mới là điều kiện cần và đủ để những câu chuyện lạ sẽ không còn là chuyện lạ nữa.