Không phải Thủ tướng không biết đâu. Và Thủ tướng chắc chắn không để yên đâu.
Khi những lùm xùm trong việc CPH Hãng phim truyện Việt Nam (VFS) diễn ra, có mấy con số rằng: Toàn bộ tài sản của VFS được định giá chỉ chưa tới 20 tỉ đồng. Tổng Cty Vận tải thủy hoàn tất quá trình mua lại VFS với việc chỉ phải bỏ ra 32,5 tỉ đồng (để chiếm 65% tổng giá trị DN). Trong khi đó, mức giá bình quân mỗi m2 mặt đường Thụy Khuê đang là 150 triệu đồng.
20 tỉ định giá. 32,5 tỉ để trở thành cổ đông chính, và 820 tỉ giá trị thực của riêng khu đất 5.450m2 số 4 Thụy Khuê.
Đúng là “như cho”.
CPH là để thực hiện mục tiêu phân bổ lại nguồn lực của kinh tế nhà nước, đưa DNNN trở về đúng vị trí của nó và làm giảm sự can dự của Nhà nước vào nền kinh tế. Nói như Thủ tướng “Chính phủ không bán bia, bán sữa”.
Chỉ có điều, việc “đi đêm” vẫn diễn ra không phải là những cá biệt.
Câu hỏi nguyên do thật ra không khó để trả lời. Chẳng hạn trong trường hợp VFS, chính Thanh tra Chính phủ chỉ ra rằng: “Ban Chỉ đạo CPH không thực hiện việc lựa chọn đơn vị tư vấn định giá DN và tư vấn CPH, để Cty lựa chọn là chưa thực hiện đúng các quy định của Chính phủ và Luật Đấu thầu”.
Xác định giá trị DN mà lại không có tư vấn, thiếu vắng sự công khai minh bạch thì “bán mà như cho” là hệ quả tất yếu mà thôi.
Thủ tướng đã nói rồi, Chính phủ quyết chống lại tình trạng “đi đêm”, như một lời tuyên chiến chống lại tình trạng tiền của Nhà nước chảy vào túi nhóm lợi ích.
Hãy xem trường hợp CPH Sabeco.
Sau phiên đấu giá được coi là “lịch sử” cuối năm ngoái, Phó Chủ tịch Vafi Nguyễn Hoàng Hải đã nhận xét tuyệt đối chính xác: Nếu Sabeco không niêm yết trên sàn chứng khoán rồi mới đấu giá, nếu cứ lo sợ mất thương hiệu mà chỉ bán cho nhà đầu tư nội, thì có lẽ Nhà nước chỉ thu được 30% tương đương khoảng 1,5 tỉ USD chứ không thể thu về được tới 5 tỉ USD.
Sabeco với việc “lên sàn” để thị trường tự định giá và đấu giá công khai có lẽ chính là đáp án cho bài toán chống “đi đêm” trong CPH.