Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ VII - một trong những sự kiện liên quan đến sách và văn hóa đọc được chờ đợi nhất năm nay - sẽ có nhiều thay đổi từ điều lệ, quy chế trao giải đến những hạng mục giải thưởng.

Trong đó, nét mới được chờ đợi nhất là việc lần đầu tiên có thêm giải thưởng “Sách được bạn đọc yêu thích”, bên cạnh yếu tố giá trị nổi bật, chủ yếu tập trung ở 3 nội dung chính là tính tư tưởng, tính khoa học và tính thực tiễn.

Giải thưởng này dành cho những cuốn sách được tuyển chọn dựa trên số lượng phát hành trong thời gian quy định, sau đó thông qua các kênh báo chí và các đường dẫn trên nền tảng Internet để đo lượng bình chọn (vote) của bạn đọc.

Song song, nhiều cơ quan báo chí cũng được mời tham gia bình chọn cho giải “Sách được bạn đọc yêu thích” dựa trên bộ tiêu chí mà Hội đồng giải thưởng Sách Quốc gia đưa ra.

Nói được chờ đợi là bởi với nội dung này, lần đầu tiên tại giải thưởng Sách Quốc gia, độc giả được làm “giám khảo” bên cạnh những chuyên gia có uy tín như nhiều năm nay.

Mục đích của những thay đổi này, như lời một thành viên ban giám khảo, là giải thưởng Sách Quốc gia “muốn tiệm cận hơn nữa đến hơi thở của cuộc sống, những xu hướng mới đang vận động không ngừng trong việc đọc sách của độc giả…”.

Không chỉ với giải thưởng, nội dung này còn là một kênh tham chiếu, có tác dụng phản hồi rất quan trọng đối với những người viết sách, làm sách.

Giải thưởng Sách Quốc gia do Bộ Thông tin và Truyền thông cùng với Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức, nhằm tôn vinh những tác phẩm có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ, được tổ chức lần đầu vào năm 2018.

Dĩ nhiên sẽ có trường hợp, sách và bộ sách có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ… nhưng không được đọc nhiều, tính lan tỏa không cao, không được nhiều độc giả yêu thích.

Và ngược lại, cũng sẽ có rất nhiều cuốn sách và bộ sách được độc giả yêu thích, nhưng không được các nhà chuyên môn trong khuôn khổ một giải thưởng với nhiều tiêu chí cụ thể đánh giá cao.

Và đây cũng là sự bình thường, thấy nhiều không chỉ đối với sách mà còn ở nhiều lĩnh vực văn hóa nghệ thuật khác như phim ảnh, hội họa, sân khấu…

Tuy vậy nói gì thì nói, một sản phẩm văn hóa nghệ thuật thời nay, nhất là khi được soi chiếu qua lăng kính “công nghiệp văn hóa” mà chúng ta đã và đang hướng tới với những mục tiêu, lộ trình cụ thể, thì công cụ đo lường của độc giả, rộng hơn là khán giả, công chúng… sẽ đóng vai trò quan trọng.

Một cuốn sách, bộ sách nói riêng và sản phẩm nghệ thuật nói chung, nếu cho rằng là hay, có giá trị, được trao thưởng cao trong các cuộc thi nhưng nếu như không được bạn đọc, công chúng quan tâm, thậm chí quay lưng thì đó chính là sự thất bại ở khía cạnh "bán hàng" trong “công nghiệp văn hóa”.

Vậy nên, việc có giải thưởng “Sách được bạn đọc yêu thích” nhằm tận dụng tối đa các kênh đo lường lượng đọc của độc giả đối với một cuốn sách, bộ sách là ý tưởng quá hay, cần được mở rộng, nhân rộng sang nhiều giải thưởng khác của lĩnh vực văn hóa nghệ thuật!