Hà Nội và TPHCM có trách nhiệm tập trung mọi nguồn lực để duy trì, phát triển hệ thống quan trắc về chất lượng không khí. Đây là lĩnh vực mà chúng ta không được phép tiết kiệm - nguyên văn phát biểu của Bộ trưởng trong buổi họp khẩn về chất lượng không khí.

Vậy là Bộ trưởng đã biết cả.

Nhớ khi các cảnh báo chất lượng không khí liên tục được đưa ra, báo chí cũng phát hiện ra một câu chuyện như đùa.

Đó là ở ngay TPHCM, rộng đến 2.061km2, đến giờ, vẫn chưa có trạm quan trắc tự động chỉ vì... thiếu đất. 

Đó là ở ngay thành phố đang phát triển theo hướng đô thị thông minh, việc quan trắc chất lượng không khí đang được thực hiện bằng tay, theo phương pháp đo thủ công gián đoạn. Chẳng hạn sau đi lấy mẫu, rồi mang về phòng thí nghiệm sấy trong 24 giờ, rồi đưa ra ngoài cho ổn định, rồi đem đi cân. Tổng cộng mất 3 ngày.

Đó là ở ngay đầu tàu kinh tế của cả nước, nơi, chẳng hạn 2018, số thu ngân sách phá vỡ mọi kỷ lục với 377.000 tỉ đồng, thì tiền lại vẫn là lý do để ước mơ trạm quan trắc tự động vẫn chỉ là ước mơ.

Chúng ta không được phép tiết kiệm. Bởi mức độ ô nhiễm đã quá nghiêm trọng mà minh chứng là không ít lần Hà Nội có chỉ số ô nhiễm không khí hoặc tím ngắt, hoặc nâu xám - những chỉ số ô nhiễm đến mức nguy hiểm tới sức khỏe con người. Chúng ta không được phép tiết kiệm. Bởi 1 đồng tiết kiệm hôm nay có thể trở thành nhiều trăm nhiều triệu đồng mà người dân phải mất để vào bệnh viện.

Hôm qua, Bộ trưởng Hà đã đặt ra một đề bài: Bằng mọi cách phải đảm bảo đủ số lượng điểm quan trắc để có thông tin chính xác, để cung cấp hai lần mỗi ngày cho người dân. Và khi không khí ở mức nguy hại thì chính quyền phải cung cấp thông tin ngay cho người dân, kèm theo khuyến cáo những biện pháp bảo vệ sức khỏe mà Bộ Y tế đưa ra. 

Bộ trưởng cũng nói thêm rằng sự quan tâm của người dân về vấn đề ô nhiễm là hết sức chính đáng, chúng ta có trách nhiệm cung cấp chính xác cho nhân dân được biết. Những thông tin này cần có sự thống nhất cao, vì không chính xác sẽ tạo ra những lo ngại không cần thiết. Điều đó tuyệt đối đúng. Nhưng yếu tố đủ, là những thông tin ấy còn phải kịp thời nữa. Bởi cứ phải mất 3 ngày để có kết quả quan trắc, rồi 1 tháng sau dân mới có thể cập nhật kết quả ấy thì liệu điều đó có ý nghĩa gì? Thế nên, giải pháp mà Bộ trưởng Trần Hồng Hà đưa ra là “người dân phải được cung cấp thông tin về môi trường không khí 2 lần/ngày” đang được người dân rất mong chờ.