Bởi lẽ với hình thức đầu tư PPP với tỉ lệ 80% nguồn vốn nhà nước và 20% nguồn vốn thu hút từ tư nhân cho thấy cần phải tính toán thật kỹ và xác định trên cơ sở hiệu quả đầu tư.
58,7 tỉ USD là con số khổng lồ và thử tính toán 80% số này từ ngân sách nhà nước sẽ thấy gánh nặng ngân sách trong đầu tư công lớn đến mức nào.
Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trong văn bản gửi Bộ KHĐT mới đây khẳng định là không khả thi. Và tất nhiên, để dự án cấp thiết này có thể được thông qua thì chỉ còn cách là hạ tỉ lệ vốn nhà nước xuống, tăng tỉ lệ xã hội hóa, huy động nguồn lực từ những doanh nghiệp tư nhân.
Thực tế mà nhiều chuyên gia đang rất lo ngại là tình trạng đội vốn của những công trình, dự án lớn. Chẳng hạn, dự án metro Bến Thành - Suối Tiên trong vòng 10 năm tăng vốn lên 2,7 lần, hay tuyến đường sắt trên cao Hà Đông - Cát Linh tổng mức đầu tư ban đầu tư 8.770 tỉ lên 18.000 tỉ đồng (tăng 9.231 tỉ đồng, tương đương trên 205%). 58,7 tỉ USD nếu không tính toán kỹ thì sẽ đội vốn lên bao nhiêu?
Hãy để tư nhân đánh thức ngành đường sắt thay vì nhà nước ôm đồm với những khoản nợ và nỗi ám ảnh đội vốn. Vấn đề ở đây là mở cánh cửa cho doanh nghiệp tư nhân thế nào. Nhiều hội thảo chỉ ra rằng, doanh nghiệp tư nhân đang nhìn đường sắt như những miếng bánh lớn rất muốn tham gia nhưng còn quá nhiều rào cản chưa tháo bỏ được, trong đó có nguyên nhân từ việc đường sắt vẫn chưa thực sự cởi mở, thậm chí khá thụ động trong việc mời gọi đầu tư. Các hình thức kêu gọi xã hội hóa còn chưa linh hoạt cũng khiến các nhà đầu tư quay lưng và tìm kiếm cơ hội đầu tư ở các lĩnh vực khác.
Và còn một thực tế khác ở góc nhìn Hà Nội, khi cùng là tuyến đường sắt, khi tuyến Cát Linh- Hà Đông chậm tiến độ 10 lần thì tuyến đường trên cao từ Vĩnh Tuy đi Ngã Tư Sở có tổng vốn 9.500 tỉ từ một tập đoàn tư nhân được đánh giá là “thần tốc” và hiệu quả.
Đừng sợ tư nhân không làm được, thậm chí nói như ông Trương Gia Bình - Chủ tịch Tập đoàn FPT - tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân 2019 thì doanh nghiệp tư nhân còn muốn làm những cái lớn, cụ thể như sân bay Long Thành hay đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Nếu được giao, họ cam kết sẽ không mất 30 năm mà đâu đó chỉ khoảng 10 năm.