50 nghìn đồng là một con số mang tính ấn định như một mốc miễn thuế theo quy định tại luật Quản lý thuế vừa được công bố và sẽ có hiệu lực từ ngày 1.7.2020. Theo đó, cá nhân có số tiền thuế phát sinh từ tiền lương, tiền công phải nộp hằng năm sau quyết toán thuế thu nhập cá nhân từ 50.000 đồng trở xuống sẽ được miễn thuế. Các hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp có số tiền thuế phải nộp hằng năm từ 50.000 đồng trở xuống cũng được miễn thuế.

Chúng ta có thể buồn cười với số tiền diện miễn thuế “bằng hộp cơm trưa” này. Nhưng thật ra đằng sau nó là cả một câu chuyện dài.

Dài ở cả nghĩa đen thời gian khi chuyện miễn thuế đã được bàn từ năm 2015.

Cái hồi ấy, Bộ Tài chính tính rằng 74% số hộ phải nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp có số thu từ dưới 50.000. Số thu chỉ đạt 157,6 tỉ, cả năm, trên toàn quốc. Bởi thực tế số thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp ở những vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa là rất thấp (do giá đất tính thuế thấp). Có không ít hộ thậm chí có số thu chưa đến 2.000 đồng/năm.

50.000 mốc miễn giảm. Nó li ti bé nhỏ kiểu số tiền giảm 33 đồng mỗi lít xăng, cũng vừa được quyết trong kỳ điều hành cuối cùng của năm 2019. Nhưng những bé tí, li ti, những 50.000 hay 33 đồng ấy là câu chuyện “1 đồng nhưng không phải là một đồng”.

1 đồng nhưng không chỉ một đồng ở chỗ ngân sách có thể giảm chút ít số thu nhưng lại giảm được rất nhiều chi phí. Bởi chẳng hạn với 2.000 đồng/năm tiền thuế phải nộp, nhưng vì là luật, chúng ta vẫn phải dềnh dang đoàn nọ cán bộ kia, rồi kế hoạch, rồi báo cáo, rồi quyết toán “y như thật”. Và chi phí cho việc tổ chức thu như in ấn biểu mẫu, hóa đơn, cử cán bộ đi thu… còn cao hơn nhiều lần số thuế thu được.

1 đồng nhưng không phải là một đồng ở chỗ nếu đã nói đến cơ chế thị trường cho hàng hóa, nhất là xăng dầu, thì phải theo đúng diễn biến thị trường, tăng 1 đồng cũng phải tăng mà giảm một đồng cũng phải giảm, dù có thể, giá trị tuyệt đối của nó chỉ 1 đồng, hay một vài đồng “chẳng mua được thứ gì”

Huống chi, giảm được chút xíu cho dân, dù chỉ 1 đồng, đấy cũng là một cái được. Nhất là cái được về sự công bằng.